Rebecca Lawrence
Hem psikiyatrist hem de hasta olarak tanı koymanın ne kadar hassas bir durum olduğunu biliyorum.
Zihinsel rahatsızlıkları adlandırmak yardımcı olabilir ancak bunu yaparken kişinin yaşadıkları göz ardı etmemek gerekir.
Psikiyatrist olmak birçok farklı sorunun ismini öğrenmek demektir. Bu isimler olmazsa elimizde ne kalır: Üzüntülerle boğuşmak ve semptomlar karmaşası. Bir meslektaşımıza herhangi bir hastanın probleminden bahsederken,”duygudurumu her sabah düşük, yemek yemiyor, az uyuyor ve karısı hem tembel olduğunu hem de çocukları ihmal ettiğini söylüyor” demek zor olurdu. Ancak “ciddi bir depresyonun orta seviyesinde ve hiçbir SSRI’ya tepki cevap vermiyor” dersek ortalama bir psikiyatrist bile problemi anlar ve neye ihtiyaç olduğunu söyler.
Bu noktada bir sıkıntıdan bahsedeceğim. Bozukluk veya tanı belli bir standart semptom veya işaretler ile bağlantılıdır. Eğer hastanız büyük oranda bu semptomlara uyuyorsa her şey yolunda ilerler ancak uymuyorsa problem yaşanabilir. Psikiyatrist olarak, hastanın hikayesi sebebiyle tanı modellemesinden sapmaya sebep olabilecek rahatsızlıklar olduğunu biliyoruz. Semptomların kalıba oturacağı hastalar ile karşılaşmayı tercih ederiz böylece iyileşmelerine yardım edebileceğimizi düşünürüz.
Bu durum anlaşılabilir ancak hatalıdır. Ve hem psikiyatrist hem de hasta olduğunuzda yönünüzü bulmanız zorlaşır. Psikiyatriyi kitap okuyarak, danışan görerek ve benden daha bilgili insanları dinleyerek öğrendim. Ancak, psikiyatriyi dalgalı bir keder, öfke ve kendinden nefret etme halleri ile tecrübe ettim. Dışarıdan bakıldığında klasik bir depresyon hastası gibi gözükebilirim ancak hissettiğim kesinlikle bu değildi. Daha önce olduğum insandım ama her şey farklı gözüküyordu ve bu hiç anlamlı gelmiyordu. Hâlâ anlamlı gelmiyor ve bu belirsizlik gerçekten çok ürkütücü. Sıradan bir boğaz ağrım veya deri döküntülerim yoktu. Görebildiğim bir sorunum yoktu ve “evet boğazım kötü, hastalanıyorum” diyemiyordum. Ne dünyayı ne de kendimi eskisi gibi göremiyordum.
Psikiyatrinin kapsamına bakıldığında nesnel olduğunu söyleyebiliriz. Bazı hastalar farklı zamanlarda, farklı psikiyatristler tarafından farklı tanılar alabilirler. Bu çok zor bir alandır. Psikiyatr olarak elinizden gelenin en iyisini yapmanız gerekir. Eğer daha önceki doktor ile farklı düşünürseniz bunu dile getirmeniz gerekir. Bu durum hem hastalığın seyri hem de tedavisi için önem arz eder. Peki bu farklılık hastaya ne düşündürür? – Hoşunuza gitsin veya gitmesin bir tanı alıyorsunuz ve bunu kabullenmeye başlıyorsunuz. Tam o anda birisi çıkıp “hayır bu yanlış bir tanı.” diyor. Sizce bunun sonucu nasıl olur?
Hasta için, tanı almak kabullenme açısından hayati bir önem taşır. Ayrıca başka insanlar için neyin yanlış olduğunu anlama yönüyle de bir iletişim kapısı açar. Bu durum, hem bireysel olarak hem de çalışma hayatı gibi alanlar için çok önemlidir.
Kendi aldığım tanı da birkaç kere değişti. Depresyondan bipolar bozukluğa, tekrar depresyona ve tekrar bipolar bozukluğa… Hâlâ durumuma inanmakta zorlanıyorum ve değişiklik gösteren fikirlerin bu hali beslediğini düşünüyorum. Hasta olmak ile ilgili daha çok yazıp konuşmaya başladığımda psikiyatristime tanıyı tekrar değiştirip değiştirmeyeceğini sordum çünkü tekrar böyle bir şey yaşarsam güvenimin sarsılacağını hissettim. Bir daha değişiklik olmayacağı konusunda beni temin etti ancak bu değişimler sebebiyle ona bir daha tam manası ile inanamadım. Psikolojik bir sorunumun olduğuna inanıyorum ancak tam olarak bir kalıba uyduğundan pek de emin değilim.
Tekrar psikiyatr kimliğime dönecek olursam, kendi kişisel tecrübemdeki eksiklere rağmen tanı koymanın gerekliliğine dair inancımı nasıl eskisi gibi diri tutacağım? Bunu yapabileceğimden emin değilim. Ancak, tam olarak anlayamadığım birçok şey olduğunu hatta kendi sorunumun bunlardan birisi olduğunu kabullenmeye çalışabilirim. Hastalar ile konuştuğumda bunlardan hiçbirisini düşünmüyorum. Bir kişinin doktoru olduğunuzda geri adım atmayı bilmeniz gerekiyor. Bu geri çekilme bizi daha da kibarlaştırıyor diye düşünüyorum. Ne zaman ki, öğrenmiş olduğum psikiyatrik bozukluklar ile ilgili sabit inançlarım olmuyor, genel çerçeveyi, ince detayları ve genellemeleri daha rahat görebiliyorum. Bu durum insanı kendi ayırıcı hikayesinden soyup çıkarmaya yarıyor. Bazen buna ihtiyacımız olur böylelikle köklerden gelen parçaları fark etmiş oluruz. Önemli olan kökleri asla unutmamaktır çünkü içinde bir insan barınır.
Biz insanlar, her şeye isim vermeyi severiz, buna kendimizden başlarız ve etrafımızdakilerle devam ederiz. Liste, dünyayı nasıl gördüğümüzü adlandırmamız vesaire ile uzar gider. Zor olan bu şeylerin sadece bir kelime olduğunu hatırlamaktır. Depresyon ve melankoli ayrılmaz bir şekilde hüzün ile bağlantılıdır; yine de bana göre, belki başkalarına göre de, hissettiğimiz tam olarak bu değildir. Depresyonda iken kendimi “üzgün” olarak tanımlayamam. Daha çok kendimden iğrendiğimi ve enerjisiz hissettiğimi söylemem doğru olur.
Elbette tüm bu rahatsızlıkların isimlerini hatırlayıp onları kullanmaya devam edeceğim. Ancak tüm bu isimlerin zamanla değişebileceğini de aklımdan çıkarmayacağım. Belki bu yeni düşüncelerin, yeni konseptlerin ve umuyorum ki yeni tedavi yöntemlerinin ortaya çıkmasını sağlar. Ayrıca, bu kelimelerin danışanlar için ne kadar önemli olduğunu ve kolaylıkla kullanılmaması gerektiğini de unutmayacağım. Zihinsel rahatsızlık alanında daha önceden kullanılan -gerizekalı (cretin), deli (lunatic) veya kaçık (mental) gibi- ama artık etiketleyici ve uygunsuz olarak görülen birçok kelime mevcut. Kabul edilebilir kelimelerin bu kategorilerden birisine denk gelip gelmediğini göz önünde bulundurmak ilgi çekiciyken, birçoğunun öyle olacağını bilmek de oldukça önemlidir.
Çeviren: Uzman Psikolog Lamia Kalender Ergül
Kaynak: https://www.theguardian.com/commentisfree/2020/dec/30/psychiatrist-and-patient-diagnosis-mental-illness
Olumsuzluk düşünceler nedir ve zihnimizi daha olumlu düşünmek için nasıl değiştirebilirsiniz? Olumsuz düşünceler bizi üzgün, şüpheci ve ...
DevamıBardağın dolu tarafından bakarken ipin ucunu kaçırıyor olabilir miyiz? Bazen olaylara iyimser yaklaşırken...
Devamıİnsanlık yolunun önü de ardı da kanla ıslanmış. Dikkat et de kayma! Bu zamanda insan çalanlar altın çalanlardan daha fazla...
DevamıRuh sağlığı uzmanlarının ruminasyonu azaltmak için sundukları öneriler...
Devamı2010'da bir yaz günü Cambridge'deki Christ’s College'da yaptığım bir konuşmadan sonra, Daniel Berg adında İsveçli bir yüksek lisans öğrencisi...
DevamıCovid-19 hayatlarımıza davetsiz bir misafir gibi girdiğinden bu yana, aşina olduğumuz yaşam pratiklerimiz ve dünyayı algılama biçimimiz...
DevamıCOVID-19 salgınının insan hayatı üzerindeki korkunç sonuçlarından sonra belki de en güçlü etkilediği alanlardan biri özgürlüğümüz oldu. Dünyanın her yerinde...
DevamıMutluluk: amaç belirlemek ile anlık hazzın muhteşem dengesi...
DevamıPandemi sürecinin akıl sağlığı alanında bir krizi tetiklemesi bekleniyor, ama belki de bu süreç hayata yeni bir şekilde...
DevamıDepresyon sanki kendimize karşı giriştiğimiz bir savaştır ve biz ufacık bir negatif propaganda parçasını bile kendimize karşı cephanelik kullanmak için...
Devamıİstenmeyen duyguları uzaklaştırma çabası her zaman ters teper...
Devamıİnsanlar “hikâye-anlatan” yaratıklardır: dünyamızı inşa etmek için hikâyeler üretiriz...
DevamıÖz farkındalık, herkesin doğru egzersizler ve alışkanlıklar ile geliştirmeyi öğrenebileceği bir beceridir. Hayatınızın veya kişiliğinizin anlayamadığınız...
Devamıİyiye tanıklık etmek bizi nasıl ve ne kadar etkiler? Kibar veya cömert davranışlarla karşılaştığımızda...
DevamıGeleceğe ait kaygıları anlayabilmek özellikle Covid-19 pandemisi sürecinde önemli bir hâl aldı...
DevamıBu kitap insanların zamana paradan daha çok değer vermelerinin daha iyi hissettirdiğini öne sürüyor. Eski bir söz vardır: Vakit nakittir...
DevamıHastalık hayatlarımıza girdiğinden beri hepimizi bir korku kapladı. Dışarı çıkma yasaklarının yanı sıra izin verilse de...
DevamıDisosiasyon, herkesin duyduğu ancak çok az kişinin tanımlayabildiği şeylerden biridir. Zihniniz başka bir yerde olduğu için...
DevamıCovid-19 ile çevrelenmiş hayatınız ile ilgili çok fazla düşünmek sağlığınız ve iyiliğiniz adına zararlı olabilir...
DevamıPsikolojik dayanıklılık, stresli durumlara uyum sağlayabilme ve değişen koşullara psikolojik olarak ayak uydurabilme kapasitesi olarak tanımlanabilir...
DevamıVe daha nazik olan iç sesimize nasıl yer ayırırız?
DevamıYaşam boyunca benliklerimizi oluşturan birçok hikaye vardır. Bu hikayeler bizim benliğimizi ve diğerleriyle kurduğumuz ilişkileri hayat yolculuğumuzda ihtiyacımız olan...
DevamıPandemide üç ayı geride bırakırken, benden 3200 km uzaktaki 28 yaşında büyük kızımı ve eşini görmeyi çok istiyordum...
DevamıHerkes korkutucu olan travmatik bir deneyime karşı sabırlı olamaz. İyileşmek için önemli olan acı veren duyguların tamamen irdelenmesidir...
DevamıKırgınlığa yol açmış biri özür dilediğinde bazen, bu özür af dilenilen taraf için çok da rahatlatıcı veya ikna edici hissettirmeyebilir...
DevamıDuygusal ve ruhsal iyilik halini yeniden oluşturabilmek adına 5 ilke...
DevamıCOVID-19 Virüsüne Yakalanmak Hayatımı Yeniden Gözden Geçirmeme Neden Oldu. Yavaşlamak, Radha Ruparell’in gerçekte neyin önemli olduğunu...
Devamıİkinci Dünya Savaşı'nın sona ermesinden sonraki aylarda, Albert Einstein Amerikalıları üçüncü bir dünya savaşını hayal etmeye teşvik etmek için bir röportaj verdi...
DevamıYakınların kaybı her insanda farklı, ancak derin bir psikolojik sürecin başlangıcına işaret eder. Kırık bir kalpten ölecek gibi olma hissini hayatımızda en az birkaç kere duyarız, ancak araştırmalar...
DevamıGünlük stres etkenleriniz kaygınızı artırıyor mu? Kendinizi endişe, öfke ve geçmeyen bir suçluluk duygusu ile boğulmuş halde buluyor musunuz?
DevamıÖz-şefkat: Temel insani kavramlardan biri olarak taşıdığı önem üzerine yeni bir araştırma...
DevamıAraştırmalara göre, günlük sosyal etkileşimler iyilik halimiz için önemli...
DevamıZihin kolaylıkla yeni fikirlere kapalı hale gelebilir. ‘Başlangıç seviye’ aklını canlandırıp sürdürmek, öğrenmenin keyfini yeniden keşfetmemizi sağlar...
DevamıKalıcı olan OKB ümitsizliğe sebep olur bu şekildeki depresif düşünceler de kaygı üretir. Obsesif Kompulsif Bozukluk, anksiyetenin...
DevamıCovid-19 zamanında utancın oynadığı oyunlar hem karmaşık ve hem de artmaya devam ediyor. Pandemi döneminin kafa karıştıran yönlerinden biri, büyük ölçüde kapalı kapılar arkasında...
DevamıDonald Winnicott’a göre, ruh bizlerin içerisinde değil fakat bizlerin arasında... Aslen çocuk doktoru olan Donald Winnicott (1896-1971) 20. Yüzyılın ortalarında psikanalizin ana figürü haline gelmiştir...
DevamıÖz bilinç kaynaklı bir duygu olan utanç, kişiye içsel olarak değersizlik, yetersizlik, lekelenmişlik, pişmanlık hisleri aşılayarak olumlu duyguların...
DevamıÜnlülere taptığımız, özçekim kültürünün bir norm olduğu ve sosyal medyanın kendimizin “kusursuz” imajını oluşturmak için...
DevamıVerimliliğe adeta tapıyoruz. Daha fazla almak için daha az kullanın. Aynı gün teslimat. Aynı anda birkaç işi birlikte yapmak; bir yandan e-posta gönderirken, bir yandan da mesaj...
DevamıKovid-19 bize daha az iş odaklı bir toplum olma konusunda anlık bir bakış imkânı sundu. Fakat eski normale dönmeyi reddetmek için kararlılığa ihtiyacımız olacak...
DevamıDikkat hırsızlığına karşı ne yapmalıyız? Dikkati dağıtan şeyler için teknolojiyi suçlamayı bırakın...
DevamıFarklılıklar arasında köprü kuranlardan biri misin?
DevamıZorbalık, Dünya Sağlık Örgütünün tanımı ile kasti fiziksel veya sözel şiddet, ve göz korkutmaya karşılık geliyor...
DevamıOkul yöneticileri – bölüm başkanları, müdürler – büyük bir zorlukla karşı karşıyalar: Covid19 döneminin ortasında okul topluluklarını birleştirmek ve yeniden canlandırmak...
DevamıYaralarınız – kendinizin ya da size yapılmış olanlar- sizi hapseder...
DevamıCovid-19 krizinin ortasında korkularınız ile başa çıkabilmek...
DevamıHızlı tempolu ancak sıklıkla hareketsiz yaşam tarzımızın diğer birçok yönü gibi, ekran süresi da sağlık denklemine yeni değişkenler getirdi...
DevamıYalnız değilsiniz. Dünyanın farklı yerlerindeki pek çok insan depresyonda, kaygılı ya da stresli...
DevamıYeni araştırmalar; çocukların minimum risk altında olduğunu ancak eğitimlerinin büyük ölçüde zarar gördüğünü gösteriyor.
DevamıBu bir ebeveynden gelen alışılmadık bir terapi isteğiydi. Sekiz yaşındaki bir çocuğun annesi ve babası şu an her şeyin yolunda gittiğinden bahsetti fakat...
DevamıAnlamlı ve uzun vadeli hedefler sağlığınız ve mutluluğunuz için iyidir. Burada bunlara ulaşabilmek için bazı yöntemlerden söz edeceğiz...
DevamıYapışkan, korkutucu, takıntılı ve rahatsız edici düşüncelerin nasıl üstesinden geleceğiz?
DevamıHer şey kontrolden çıkmış gibi hissettiğimizde ne yapmalıyız?
DevamıIrkçılık bir psikolojik olgunluk ve bütünlük eksikliği işaretidir. Irkçılık, insan topluluklarında her zaman göze çarpan bir unsur olduğundan ...
DevamıPanik atak, bedende ve zihinde panik ya da korku olarak kendini belli eden düzenli bir yanlış alarm verme halidir. Bunun farkında olmak, onu kontrol altına...
DevamıBizi mutlu eden aktiviteler keyifsiz halimizin hem ürünü hem de sebebidir. Davranışlarımızla harekete geçerek bu döngüyü bozabiliriz...
DevamıPandemi sürecinde neler yaşadığımızı unutmayalım. Etrafımızdaki pek çok kişi karantina süreci bittikten sonra nasıl bir hayatın bizi beklediği konusunda merak duymaya başladı...
DevamıZamanınıza değerli bir eşyanız muamelesi yapın. Covid-19 pandemisi başladığından beri, pek çok kişi gibi siz de kendinizi...
DevamıSokağa çıkamazken kendinizi bunalmış hissediyorsunuz ve birdenbire elektronik öğrenme ve çalışma süreçlerine ayak uydurmak zorunda mı kaldınız? ...
DevamıCovid-19 ile başlayalım; yeni koronavirüs sebebi ile başlayan korkutucu hastalık. Hızlı yayılıyor, belli bir aşısı veya koruyucu tedavisi yok ve gerçekte...
DevamıSon birkaç haftadır hemen hemen hepimiz endişeliyiz ve bazılarımız günlük aktivitelerinden kendilerini korumak için uzaklaştılar...
DevamıDaima mutluluğun peşindeyiz; oysa asıl berraklığa, depresyon ve varoluşsal korkulardan ulaşıyoruz. Hayatın cehennem olduğunu itiraf ettiğinizde...
DevamıSabah uyandınız ve adeta otomatik bir şekilde banyoya yönelerek diş fırçasını elinize aldınız. Sabah kalkar kalkmaz dişinizi fırçalamak yıllar içinde...
DevamıDijital teknolojideki gelişmeler, yaşadığımız çağı ve geleceğimizi, düşünme ve seçim yapma haklarımızı dikkate almayan...
DevamıSosyal medya platformlarının, bağımlılığa benzer zararlı sonuçlar doğuran, kompülsif kullanımları bir tıbbi hastalık...
DevamıBu seküler teknik ve ahlaki temellerinden göreceli noksanlığıyla, karşıtları tarafından ‘McFarkındalık’ ...
Devamı“Bilinçli Farkındalık”, tek başına 1 Milyar USD’dan fazla hacimli ve –biraz paradoksal olarak- gittikçe çoğalan...
DevamıHayatta kötülüğün her zaman karşımıza çıkabileceği bilgisini hatırda tutarak mı yaşamalıyız ...
Devamı