604cba257b50d__5.jpeg

Şükran Neden iyidir?

13.03.2021

Robert Emmons

Yıllardır şükran duygusunun fiziksel sağlığımız, ruh halimiz ve ilişkilerimiz üzerindeki etkisini araştırıyorum.

Birçok çalışma kapsamında ben ve meslektaşlarım sistemli olarak şükran duygusunu artıracak uygulamaları (özellikle şükran günlükleri) inceledik. Örneğin 3 haftalık şükran günlükleri uygulamasından sonra katılımcıların daha güçlü bir bağışıklık sistemine, daha az ağrıya, daha düşük kan basıncına daha iyi ve uzun uykuya sahip olduklarını bulguladık. Katılımcılar daha fazla egzersiz yapmaya ve sağlıklarına daha fazla dikkat etmeye başladılar. 

Psikolojik olarak daha yoğun olumlu duygulara, daha canlı bir duygu durumuna, daha fazla keyfe, daha fazla iyimserlik ve mutluluğa sahip olduklarını gözlemledik. 

Sosyal olarak katılımcıların daha yardımsever, daha cömert, daha şefkatli, daha affedici, daha dışa dönük ve daha az yalnız ve izole oldukları görüldü. Sosyal bulgular daha önemliydi zira şükran sosyal bir duygudur.

Şükran duygusunun iki bileşeni vardır. Öncelikle iyiliğin takdir edilmesi gereklidir. Hayata bir bütün olarak bakıldığında tüm güçlük ve sıkıntıların içinde bile iyi ve faydalı olanı takdir etmek mümkün olur. İkinci olarak iyiliğin nereden geldiğini fark etmek gerekir. Böylece diğer insanlarla bağ kurmak ve tevazu içinde kendimizi bu bütünün bir parçası olarak konumlandırmak mümkün olur. 

https://kemalsayar.com/website/assets/images/my1/images/604cc42d063bf__2.jpeg

Şükran duygusunun insanların hayatlarında dönüşüm yaratmasının 4 sebebi var.
  1. Şükran var olduğumuz anı ve sahip olduklarımızı kutlamamızı sağlar. İnsan kolayca faydalı ve iyi şeylere alışır. Duygusal sistemimiz yeni olan şeyleri sever. İlk başta yeni olan şeyler bizi heyecanlandırıp mutlu etse bize zamanla alışır ve elimizdekileri çantada keklik olarak görmeye başlarız. Şükran sayesinde olumlu şeyleri daha fazla fark eder ve olumlu şeylere alışmak yerine onları takdir etmeye başlarız. 
  2. Şükran duygusu olumsuz, zehirleyici duyguların önüne geçer. Haset, pişmanlık gibi iyilik halimizi engelleyen duygulara karşı koruyucu bir çember işlevi görür. Alex Wood tarafından 2008 yılında yapılan araştırmada şükran duygusunun depresyonun sıklığı ve şiddetini düşürdüğü bulgulanmıştır. Bu beklendik bir durumdur zira hem kıskanç hem de şükran dolu olamazsınız aynı zamanda. 
  3. Şükran duyan bireyler strese karşı daha dayanıklıdırlar. Birçok çalışma travma ve acı gibi deneyimler söz konusu olduğunda şükran duymaya meyilli bireylerin daha hızlı iyileştiklerini göstermiştir. 
  4. Şükran duyan bireyler daha yüksek bir öz değer duygusuna sahiptirler. Şükran duyan kişiler etraflarında onlara destek olan insanları fark etmeye ve ilişkilerinin kıymetini bilmeye daha yatkınlardır. Bir kez etrafınızdaki insanların size olan katkısını fark etmeye başladığınızda kendinize olan bakışınız da değişmeye başlar.

Şükran duygusunun iyi olduğunu söylemek her zaman kolay olduğu anlamına gelmez. Sahip olduğumuz bazı özellikler yüzünden bu her zaman kolay olmaz. Örneğin, iyi bir şey olduğunda bunu kendimizden, kötü bir şey olduğunda bunu başkalarından bilmeye dair bir yatkınlığımız vardır (self serving bias). Şükran sayesinde diğerlerinin olumlu katkılarını da fark etmeye başlarız. Başka bir bilişsel hata ise hayatta hak ettiğiniz şeyi aldığınıza dair olan inançtır. İyi insanların başına iyi şeyler gelir, kötü insanların başına ise kötü şeyler. Oysa bu doğru bir önerme değildir. Şükran sayesinde fark ettiğimizden daha fazlasını aldığımızı görme fırsatı buluruz. 

https://kemalsayar.com/website/assets/images/my1/images/604cc461ab0dd__4.jpeg

Şükran duygusunu beslemek için yapabileceğimiz şeyler var. 

İlk olarak, şükran duyduğumuz şeyleri yazmayı denemek. Araştırmaların belirlediği sıklık ve zaman örüntüsü içerisinde örneğin her günün akşamı hayatlarınızda şükran duydukları beş şeyi yazın. Bu sayede özellikle başta esenlik hali ve daha birçok olumlu harekete geçecektir. Böylece fark etmediğimiz, çantada keklik saydığımız büyük küçük fark etmeksizin hayatımızdaki iyilik ve güzellikleri fark edebiliriz. 

Bir başka uygulama ise şükran duyduğunuz şeyler için bir kavanoza para atarak biriktirmektir. Biriken parayı daha sonra ihtiyacı olan birine vermek hem aldığımız şeyler için bir şeyler vermemizi geliştirir hem de bu şekilde çocuklarımıza şükran duygusunun önemini ve işlevini gösterme fırsatımız olur. 

Başka bir uygulama ise hayatınızda önemli etkiye sahip olan insanlara teşekkür mektubu yazmak. Belki de hiçbir zaman usulünce onlara teşekkür etme fırsatınız olmadı. Şimdi onların sizin hayatınıza olan katkılarını detaylı bir şekilde ifade ederek teşekkürlerinizi sunabilirsiniz. Çalışmalar gösteriyor ki, yazdığınız mektubu sahibine yollamasanız bile iyilik halinizde anlamlı bir farklılaşma yaşayacaksınız. 

Ayrıca eşiniz ya da sevgilinize samimi bir teşekkür etmek de ilişkinizin kalitesini artırır. Kendinize teşekkür etmek de çok önemli. Hayatınızda yaptığınız iyi ve güzel şeyler için kendinizi takdir edin. 

Şükran duyduğunuzu göstermek için teknolojiyi de kullanın. Örneğin sosyal medyada olumlu yorumlar yazmak ya da onları takdir etmek gibi. 

https://kemalsayar.com/website/assets/images/my1/images/604cc4a8ab32c__1.jpeg

Keyifli anların tadını çıkarmak için kendinize izin verin. Bir an durun ve içtiğiniz kahvenin kokusunu tadını fark edin. Aldığınız lezzetin ve beden duyumlarınızın farkına varın. Çalışmalar bu uygulamada katılımcılardan keyif aldıkları, mutlu oldukları en az iki, üç şeyi düşünmeleri ve bu keyifleri içlerinde yaşatabildikleri kadar yaşatmaları istenmiştir. Buradaki temel amaç, mutluluk ve keyif veren pozitif duygulara odaklanarak o duyguların etkilerini artırmaktır.

Şükran ziyaretleri ise sosyal ilişkilerimizi geliştiren uygulamalardan biri. Katılımcıların, daha önce teşekkürlerini, şükranlarını belirtmedikleri yakınlarını, arkadaşlarını, ailelerini ziyaret edip onlara şükranlarını ifade etmeleri istenmiş Bu egzersiz Seligman ve arkadaşları tarafından 2005 yılında mutluluğun artırılması ve depresif semptomların azalması konusundaki araştırmada kullanılmış ve bu uygulamanın etkilerini bulgulamışlardır.

Olumsuz şeylerin içindeki olumlu olabilecek şeylere dikkatinizi yöneltin. Şerrin içindeki hayrı görmeyi deneyin. 

Empati duygusu şükran duygusunu artırmaktadır. Başkalarının perspektifini anlamaya çalışın. İçe değil dışa bakın ve böylece içinizdeki huzursuz edici seslerin yatıştığını fark edin. Kendi talihsizliklerinize odaklanmak yerine başkalarının acılarını da fark edin. 

Ayrıca şükran duygusu söz konusu olduğunda alışılmışın dışına çıkmayı denemek faydalıdır. Örneğin sürekli şükran duyduğumuz şeyler için bir günlük tutmak yerine bazen farklı şükran uygulamalarından da faydalanabiliriz. Ayrıca her seferinde minnettar olduğumuz farklı şeylere odaklanmak da yararlıdır. 

Çeviren: Uzman Klinik Psikolog Rabia Yavuz
Eposta: rabia.yavuz@gmail.com
Instagram: @klinikpsikolograbiayavuz
Kaynaklar: https://greatergood.berkeley.edu/article/item/why_gratitude_is_good
https://www.takingcharge.csh.umn.edu/10-ways-be-more-thankful-person

Facebook
Facebookta Paylaş
Twitter
Twitterda Paylaş
Twitter
E-Posta ile Paylaş
Whatsapp
Whatsappta Paylaş

ÖNCEKİ HAFTALAR