Öz-şefkat: Temel insani kavramlardan biri olarak taşıdığı önem üzerine yeni bir araştırma.
Grant Hilary Brenner
Şefkat empati değildir ancak şefkat empatiye bağlıdır. Empati, bir başkasının bakış açısını (bilişsel ve/ veya duygusal) alma becerisi iken, şefkat, acıyı hafifletme motivasyonudur. Şefkat eylemi içerir.
Bugün gittikçe büyüyen bir literatür kendine ve başkalarına şefkat göstermenin yararları, affetme, kabul ve minnettarlık rolünün yanında şefkat göstermenin önündeki engeller (kendine şefkat göstermekten yana şüphe duyma, başkalarından şefkat bekleme ve başkalarına şefkat gösterme) olmak üzere şefkat ve merhamet duygularını araştırmaktadır.
Kendine şefkat göstermek esastır. Kalıtım ve yetiştirilme biçiminden etkilenen kimlik oluşumunun kilit bir bileşenidir. Depresyon, anksiyete bozuklukları, gelişimsel travma ve diğer sorunları olan bireyler kendilerini eleştirmeye meyillidirler ki bu eğilim psikolojik sağlamlık, memnuniyet ve kişisel gelişimin önünü tıkamaktadır. Şefkati geliştirmek ise bu becerileri destekler.
Öz-şefkatin düşük olması başarısızlığa götüren davranışlara yatkın hale getirir. Araştırmalar gösteriyor ki, öz-şefkati yüksek bireyler başarısızlığa bir tehditten ziyade bir öğrenme fırsatı olarak bakmaktadırlar. Öz-şefkat performans kaygısı yerine neyin önemli olduğuna (özyeterlilik, bireysel tatmin ve dışsal faktörlerin dengesine) odaklanma fırsatı verir.
Düşük düzeyde öz-şefkat kişilik ile yakından ilişkilidir ve kişilerarası ilişkileri de etkiler. Yakın zamanda yapılan bir araştırmaya göre, uyumlu olma (Beş Faktörlü kişilik kuramının özelliklerinden biri) derecesi düşük bireylerin kendilerine yönelik şefkat düzeyleri de düşük çıkmıştır. Aynı araştırma, öz-şefkat ile duygusal zekanın aynı yönde arttıklarını göstermiştir. Öz-şefkat, yardımsever davranışlar ile toplumsal işlevi artırır ve daha yakın ilişkiler kurmayı destekler.
István Tóth-Király ve Kristin D. Neff tarafından 2020 yılında yayınlanan makaleye göre, Öz-şefkat Ölçeği (SCS) altı alt ölçeğe sahiptir: öz-şefkat, ortak insanlık duygusu, farkındalık, kendini yargılama, izolasyon ve aşırı özdeşleştirme (olumsuzluklarla). Kendine şefkatli ve şefkatsiz olmak istatistiksel olarak konuşursak aynı madalyonun iki yüzüdür.
Aynı uzmanlar tarafından 2019 yılında toplanan 20 farklı veri grubundan alınan bilgiler analiz edildi. Avustralya, Brezilya, Kanada, Fransa, Almanya, Yunanistan, Macaristan, İran, İtalya, Norveç, Portekiz, Güney Kore, İspanya, Birleşik Krallık ve Amerika Birleşik Devletleri'nden yaşları 15 ile 83 arasında değişen 10.997 katılımcı, yüzde 70 oranında kadın olmak üzere 26 maddelik Öz-şefkat Ölçeğini kendi dillerinde cevapladılar. Veriler titizlikle test edildi.
Araştırmacılar Öz-şefkat Ölçeğinin geniş bir geçerliliğe sahip olduğu sonucuna ulaştılar. Nüfus, cinsiyet, yaş veya kullanılan dil ne olursa olsun, ölçek öz-şefkati başarıyla ölçebilmektedir. Bu sonuç, ölçeğin insan deneyiminin temel bir yönüne karşılık geldiğini ve kendine şefkat seviyelerinin kişiden kişiye, gruptan gruba değişmesine rağmen dünya çapında kendine şefkatin mevcut olduğunu göstermektedir.
Örneğin cinsiyet farkları konusunda yapılan bir araştırmaya göre, erkeklerin ortalama olarak öz-şefkat düzeyleri biraz daha yüksek çıkmıştır. Bu sonuç, kalıp yargılara meydan okuyor gibi görünüyor. Öte yandan kadınlar genellikle daha özverili olarak görülüyor, tartışmalı olsa da bu durum daha düşük öz-şefkate neden oluyor ve çocuk yetiştirme üzerinde daha büyük bir etkiye sahiptir. Araştırmalar anne-baba asimetrisinin biyolojik olarak belirlenmiş farklılıklardan ziyade annelerin birincil bakıcı olmasının bir sonucu olabileceğini düşündürmektedir.
E-posta yoluyla István Tóth-Király ve Kristin D. Neff ile röportaj yaptım. İki uzman da COVID-19 sırasında öz-şefkatin önemini vurguladılar; "Bu olumlu öz-tutum, belirsizlik, ekonomik zorluklar ve hepimiz için kişisel zorluklar ortaya çıkaran ve devam eden bu küresel salgın sırasında daha da önemli olabilir... Kendimizle sağlıklı bir ilişki içinde olmak şu anda ve gelecekte bir fark yaratabilir. Bu olumlu öz-tutum, yaşadıkları travma ve stresle başa çıkmak için öz-şefkat ihtiyacı duyan hemşireler ve doktorlar gibi ön saflarda mücadele veren çalışanlar için özellikle gereklidir. Öz-şefkat hastalara yardım ve bakım sağlamak için gereken kaynaklardan biri olabilir".
Öz-şefkat çalışmalarının başlangıcında insanları en çok neyin şaşırttığını sordum. İnsanların bilinçli olarak kendilerine şefkat göstermelerinin ne kadar yararlı olduğuna şaşırdıklarına ek olarak aşağıdaki bilgilerin “öz-şefkat insanları zayıf kılmak yerine zorluklar karşısında güçlü olmalarına yardım eder. Öz-şefkat kendine düşkün olmak değildir; oysa öz-şefkat kısa vadeli zevkler yerine uzun vadeli sağlığı tercih etmeye destek olur. Kendini temize çıkarmak yerine hatalar için sorumluluk alacak kadar kendini güvende hissetmeyi sağlar. Bencil olmak yerine ilişkilerinde diğerlerine daha fazla şey verebilmeyi sağlar. En önemlisi, motivasyonu azaltmak yerine motivasyonu artırır” insanları şaşırttıklarını eklediler.
Öz-şefkatin dünya genelinde mevcut olduğu ve öz bakım ile bireysel işlevlerin birçok yönü yanında kolektif düzeyde başkalarıyla kurulan ilişkilerde önemli bir fonksiyona sahip olması nedeniyle şu soru gündeme gelmektedir: 21. Yüzyıla geçtiğimiz bugünlerde kendimiz ve diğerleri ile karşılıklı ve esaslı bir şekilde şefkat içinde olmaya ihtiyaç var mı? Eğer şefkat göstermekte başarısız olur, güvensizlik ve tehdit altında yaşamaya devam edersek herkes için daha iyi bir dünya kurmak için sorunlarımızı çözme olasılığımız nedir?
Çeviren: Uzman Klinik Psikolog Rabia Yavuz
İnsanlık yolunun önü de ardı da kanla ıslanmış. Dikkat et de kayma! Bu zamanda insan çalanlar altın çalanlardan daha fazla...
DevamıHem psikiyatrist hem de hasta olarak tanı koymanın ne kadar hassas bir durum olduğunu biliyorum. Zihinsel rahatsızlıkları adlandırmak...
DevamıRuh sağlığı uzmanlarının ruminasyonu azaltmak için sundukları öneriler...
Devamı2010'da bir yaz günü Cambridge'deki Christ’s College'da yaptığım bir konuşmadan sonra, Daniel Berg adında İsveçli bir yüksek lisans öğrencisi...
DevamıCovid-19 hayatlarımıza davetsiz bir misafir gibi girdiğinden bu yana, aşina olduğumuz yaşam pratiklerimiz ve dünyayı algılama biçimimiz...
DevamıCOVID-19 salgınının insan hayatı üzerindeki korkunç sonuçlarından sonra belki de en güçlü etkilediği alanlardan biri özgürlüğümüz oldu. Dünyanın her yerinde...
DevamıMutluluk: amaç belirlemek ile anlık hazzın muhteşem dengesi...
DevamıPandemi sürecinin akıl sağlığı alanında bir krizi tetiklemesi bekleniyor, ama belki de bu süreç hayata yeni bir şekilde...
DevamıDepresyon sanki kendimize karşı giriştiğimiz bir savaştır ve biz ufacık bir negatif propaganda parçasını bile kendimize karşı cephanelik kullanmak için...
Devamıİstenmeyen duyguları uzaklaştırma çabası her zaman ters teper...
Devamıİnsanlar “hikâye-anlatan” yaratıklardır: dünyamızı inşa etmek için hikâyeler üretiriz...
DevamıÖz farkındalık, herkesin doğru egzersizler ve alışkanlıklar ile geliştirmeyi öğrenebileceği bir beceridir. Hayatınızın veya kişiliğinizin anlayamadığınız...
Devamıİyiye tanıklık etmek bizi nasıl ve ne kadar etkiler? Kibar veya cömert davranışlarla karşılaştığımızda...
DevamıGeleceğe ait kaygıları anlayabilmek özellikle Covid-19 pandemisi sürecinde önemli bir hâl aldı...
DevamıBu kitap insanların zamana paradan daha çok değer vermelerinin daha iyi hissettirdiğini öne sürüyor. Eski bir söz vardır: Vakit nakittir...
DevamıHastalık hayatlarımıza girdiğinden beri hepimizi bir korku kapladı. Dışarı çıkma yasaklarının yanı sıra izin verilse de...
DevamıDisosiasyon, herkesin duyduğu ancak çok az kişinin tanımlayabildiği şeylerden biridir. Zihniniz başka bir yerde olduğu için...
DevamıCovid-19 ile çevrelenmiş hayatınız ile ilgili çok fazla düşünmek sağlığınız ve iyiliğiniz adına zararlı olabilir...
DevamıPsikolojik dayanıklılık, stresli durumlara uyum sağlayabilme ve değişen koşullara psikolojik olarak ayak uydurabilme kapasitesi olarak tanımlanabilir...
DevamıVe daha nazik olan iç sesimize nasıl yer ayırırız?
DevamıYaşam boyunca benliklerimizi oluşturan birçok hikaye vardır. Bu hikayeler bizim benliğimizi ve diğerleriyle kurduğumuz ilişkileri hayat yolculuğumuzda ihtiyacımız olan...
DevamıPandemide üç ayı geride bırakırken, benden 3200 km uzaktaki 28 yaşında büyük kızımı ve eşini görmeyi çok istiyordum...
DevamıHerkes korkutucu olan travmatik bir deneyime karşı sabırlı olamaz. İyileşmek için önemli olan acı veren duyguların tamamen irdelenmesidir...
DevamıKırgınlığa yol açmış biri özür dilediğinde bazen, bu özür af dilenilen taraf için çok da rahatlatıcı veya ikna edici hissettirmeyebilir...
DevamıDuygusal ve ruhsal iyilik halini yeniden oluşturabilmek adına 5 ilke...
DevamıCOVID-19 Virüsüne Yakalanmak Hayatımı Yeniden Gözden Geçirmeme Neden Oldu. Yavaşlamak, Radha Ruparell’in gerçekte neyin önemli olduğunu...
Devamıİkinci Dünya Savaşı'nın sona ermesinden sonraki aylarda, Albert Einstein Amerikalıları üçüncü bir dünya savaşını hayal etmeye teşvik etmek için bir röportaj verdi...
DevamıYakınların kaybı her insanda farklı, ancak derin bir psikolojik sürecin başlangıcına işaret eder. Kırık bir kalpten ölecek gibi olma hissini hayatımızda en az birkaç kere duyarız, ancak araştırmalar...
DevamıGünlük stres etkenleriniz kaygınızı artırıyor mu? Kendinizi endişe, öfke ve geçmeyen bir suçluluk duygusu ile boğulmuş halde buluyor musunuz?
DevamıAraştırmalara göre, günlük sosyal etkileşimler iyilik halimiz için önemli...
DevamıZihin kolaylıkla yeni fikirlere kapalı hale gelebilir. ‘Başlangıç seviye’ aklını canlandırıp sürdürmek, öğrenmenin keyfini yeniden keşfetmemizi sağlar...
DevamıKalıcı olan OKB ümitsizliğe sebep olur bu şekildeki depresif düşünceler de kaygı üretir. Obsesif Kompulsif Bozukluk, anksiyetenin...
DevamıCovid-19 zamanında utancın oynadığı oyunlar hem karmaşık ve hem de artmaya devam ediyor. Pandemi döneminin kafa karıştıran yönlerinden biri, büyük ölçüde kapalı kapılar arkasında...
DevamıDonald Winnicott’a göre, ruh bizlerin içerisinde değil fakat bizlerin arasında... Aslen çocuk doktoru olan Donald Winnicott (1896-1971) 20. Yüzyılın ortalarında psikanalizin ana figürü haline gelmiştir...
DevamıÖz bilinç kaynaklı bir duygu olan utanç, kişiye içsel olarak değersizlik, yetersizlik, lekelenmişlik, pişmanlık hisleri aşılayarak olumlu duyguların...
DevamıÜnlülere taptığımız, özçekim kültürünün bir norm olduğu ve sosyal medyanın kendimizin “kusursuz” imajını oluşturmak için...
DevamıVerimliliğe adeta tapıyoruz. Daha fazla almak için daha az kullanın. Aynı gün teslimat. Aynı anda birkaç işi birlikte yapmak; bir yandan e-posta gönderirken, bir yandan da mesaj...
DevamıKovid-19 bize daha az iş odaklı bir toplum olma konusunda anlık bir bakış imkânı sundu. Fakat eski normale dönmeyi reddetmek için kararlılığa ihtiyacımız olacak...
DevamıDikkat hırsızlığına karşı ne yapmalıyız? Dikkati dağıtan şeyler için teknolojiyi suçlamayı bırakın...
DevamıFarklılıklar arasında köprü kuranlardan biri misin?
DevamıZorbalık, Dünya Sağlık Örgütünün tanımı ile kasti fiziksel veya sözel şiddet, ve göz korkutmaya karşılık geliyor...
DevamıOkul yöneticileri – bölüm başkanları, müdürler – büyük bir zorlukla karşı karşıyalar: Covid19 döneminin ortasında okul topluluklarını birleştirmek ve yeniden canlandırmak...
DevamıYaralarınız – kendinizin ya da size yapılmış olanlar- sizi hapseder...
DevamıCovid-19 krizinin ortasında korkularınız ile başa çıkabilmek...
DevamıHızlı tempolu ancak sıklıkla hareketsiz yaşam tarzımızın diğer birçok yönü gibi, ekran süresi da sağlık denklemine yeni değişkenler getirdi...
DevamıYalnız değilsiniz. Dünyanın farklı yerlerindeki pek çok insan depresyonda, kaygılı ya da stresli...
DevamıYeni araştırmalar; çocukların minimum risk altında olduğunu ancak eğitimlerinin büyük ölçüde zarar gördüğünü gösteriyor.
DevamıBu bir ebeveynden gelen alışılmadık bir terapi isteğiydi. Sekiz yaşındaki bir çocuğun annesi ve babası şu an her şeyin yolunda gittiğinden bahsetti fakat...
DevamıAnlamlı ve uzun vadeli hedefler sağlığınız ve mutluluğunuz için iyidir. Burada bunlara ulaşabilmek için bazı yöntemlerden söz edeceğiz...
DevamıYapışkan, korkutucu, takıntılı ve rahatsız edici düşüncelerin nasıl üstesinden geleceğiz?
DevamıHer şey kontrolden çıkmış gibi hissettiğimizde ne yapmalıyız?
DevamıIrkçılık bir psikolojik olgunluk ve bütünlük eksikliği işaretidir. Irkçılık, insan topluluklarında her zaman göze çarpan bir unsur olduğundan ...
DevamıPanik atak, bedende ve zihinde panik ya da korku olarak kendini belli eden düzenli bir yanlış alarm verme halidir. Bunun farkında olmak, onu kontrol altına...
DevamıBizi mutlu eden aktiviteler keyifsiz halimizin hem ürünü hem de sebebidir. Davranışlarımızla harekete geçerek bu döngüyü bozabiliriz...
DevamıPandemi sürecinde neler yaşadığımızı unutmayalım. Etrafımızdaki pek çok kişi karantina süreci bittikten sonra nasıl bir hayatın bizi beklediği konusunda merak duymaya başladı...
DevamıZamanınıza değerli bir eşyanız muamelesi yapın. Covid-19 pandemisi başladığından beri, pek çok kişi gibi siz de kendinizi...
DevamıSokağa çıkamazken kendinizi bunalmış hissediyorsunuz ve birdenbire elektronik öğrenme ve çalışma süreçlerine ayak uydurmak zorunda mı kaldınız? ...
DevamıCovid-19 ile başlayalım; yeni koronavirüs sebebi ile başlayan korkutucu hastalık. Hızlı yayılıyor, belli bir aşısı veya koruyucu tedavisi yok ve gerçekte...
DevamıSon birkaç haftadır hemen hemen hepimiz endişeliyiz ve bazılarımız günlük aktivitelerinden kendilerini korumak için uzaklaştılar...
DevamıDaima mutluluğun peşindeyiz; oysa asıl berraklığa, depresyon ve varoluşsal korkulardan ulaşıyoruz. Hayatın cehennem olduğunu itiraf ettiğinizde...
DevamıSabah uyandınız ve adeta otomatik bir şekilde banyoya yönelerek diş fırçasını elinize aldınız. Sabah kalkar kalkmaz dişinizi fırçalamak yıllar içinde...
DevamıDijital teknolojideki gelişmeler, yaşadığımız çağı ve geleceğimizi, düşünme ve seçim yapma haklarımızı dikkate almayan...
DevamıSosyal medya platformlarının, bağımlılığa benzer zararlı sonuçlar doğuran, kompülsif kullanımları bir tıbbi hastalık...
DevamıBu seküler teknik ve ahlaki temellerinden göreceli noksanlığıyla, karşıtları tarafından ‘McFarkındalık’ ...
Devamı“Bilinçli Farkındalık”, tek başına 1 Milyar USD’dan fazla hacimli ve –biraz paradoksal olarak- gittikçe çoğalan...
DevamıHayatta kötülüğün her zaman karşımıza çıkabileceği bilgisini hatırda tutarak mı yaşamalıyız ...
Devamı