Terapi kuramlarını arkada bırakmak beni nasıl daha iyi bir terapist yaptı?
NIKLAS SERNING
'Bir başkası için var olma' sanatı; yani bir başkasının dünyasını takip etme, dinleme ve anlamlandırma binlerce yıldır yaşanmaya devam etmektedir. İnsanlar her zaman hayatlarını, değerlerini ve sorunlarını tartışmış; anlam, teselli ve neşe bulmaya çalışmışlardır. Bu tür tartışmaların uzmanları; bilge kadınlar, şamanlar, rahipler ve şimdi de terapistler olarak adlandırılmaktadır. Daha sonra Sigmund Freud ile başlayarak, bu konudan bir psikoterapi bilimi var etmeye yönelik bir dizi girişim ortaya çıktı. Ancak bu durumun bilimsel tarafı oldukça zayıf kaldı.
Başka birisi için “orada” olmak rahatsız edicidir. Zordur. Huzur yoktur, çünkü öteki dediğimiz şey sürekli değişir, ama sanat da budur. Bunu (orada olabilmeyi) iyi yapmak; deneyim, zekâ, bilgelik ve bilgi gerektirir. Bir hafta sonu katıldığımız değerler eğitiminde temel kurallar dışında öğretilemez. Bu işi iyi yapan insanları gözlemlediğimde, bunun binlerce danışan görerek, felsefe, sanat, bilim üzerine yüzlerce kitap okuyarak ve bazı değersiz aşk romanları okuyarak mükemmelleştirilen bir tutum olduğu sonucuna vardım. Uygulayıcının çeşitli siyasi partilere oy vermesi, çeşitli kariyer alanlarına sahip olması ve bir ya da üç dine bağlı olması bu tutumu daha da güçlendiriyor- kendiniz de böyle bir şey yaşamadıysanız Tanrı'yı arama, bulma ve kaybetme konusundaki beklentiyi, coşkuyu ya da derin amaç kaybını nasıl anlayabilirsiniz ki?
Dünyada yapabileceğim iyiliği en üst düzeye çıkarmak için psikoterapist oldum. İnsanlara acılarının kökeniyle ilgilenerek yardım etmenin yapılacak en yararlı şey olacağı açıkça görünüyordu. Ayrıca, acıların çocukluktaki köklerini ele almak için de çocuk psikoterapisti oldum. Bir duyguda derinleşmenin onu nasıl dönüştürebileceğini deneyimledim ve doğum öncesi travma hakkında bilgi edindim; hatta travma üzerine bir doktora bile yazdım. Şimdi, kariyerimin yirminci yılında, tüm bunlar hakkında pratik yapıyor, ders veriyor, süpervizörlük yapıyor ve yazıyorum. Ancak gün geçtikçe öğrendiğim her şeyi reddediyorum. Bunun yerine, meslektaşım Sophie de Vieuxpont ile sohbet ederken ortaya çıkan bir fikir olan 'başkası için var olma' sanatını uyguluyorum. Ben bir akıl hocası, farklı yapıdaki bir dostluk içinde arkadaş, hayatın karmaşıklıklarından, saçmalıklarından, yıkımlarından ve sevinçlerinden geçerken insanlara yardımcı olan bir sondaj aleti ve eleştirel bir müttefikim.
Yol boyunca, yıllar süren uygulamalarda, farkındalığın her zaman iyileştirici olduğuna, çocukluk travmasını çözmenin hepimizi özgürleştireceğine, duyguları gerçekten hissetmenin teori ve pratiğin karmaşık bir geri bildirim döngüsü içinde dağılmalarını sağlayacağına olan inancımı kaybettim.
Kişiliğiniz söz konusu olduğunda aile ortamınızın etkisi minimum seviyededir.
Her şey Robert Plomin'in Blueprint (2018) adlı kitabının yayınlanmasıyla evrimsel biyolojiye olan eski ilgime geri dönmemle başladı. İkiz çalışmaları üzerine bir inceleme olan bu kitap, çeşitli ülkelerden onlarca yıllık ikiz istatistiklerine dayanıyor ve rakamlar çok net: çocukluktaki olaylar ve ebeveynlik, nasıl biri olduğumuz konusunda nadiren o kadar önemli. Bu durum Judith Rich Harris'in ikiz çalışmalarının yanı sıra diğer türler üzerinde yapılan geniş kapsamlı çalışmaları da inceleyen No Two Alike (2006) adlı kitabını yeniden okumama neden oldu. Harris, beynin birtakım beceriler sunmak üzere geliştirilmiş bir alet kutusu olduğunu ve her birimizi tamamen benzersiz kıldığını öne sürüyordu.
Bu kitaplar belki de en iyi davranış genetiğinin ikinci yasasında özetlenmiştir: Genlerin insan davranışları üzerindeki etkisi aile ortamından daha büyüktür. Savunmalarımın ortaya çıktığını, umutsuz bir şekilde bilimde boşluklar bulmaya çalıştığımı fark ettim. Ancak günün sonunda, eğitimimde öğrendiklerime uygun verileri seçmeden, basit gerçek tam da şuydu: tamamen farklı ailelerde yetişen aynı genlere sahip ikiz kız kardeşler çok benzer kişilikler geliştirirken, aynı ailede yetişen genetik bağları olmayan evlatlık kız kardeşler çok farklı kişiliklere sahipti. Gelişim Psikolojisi dergisinde yer alan bu bulgu, psikodinamik teoride yıllarca öğrenilenlerin altını oymuş oldu. Bu, aile ortamınızın etkisinin- ister ilgili ister uzak ebeveynler tarafından yetiştirilmiş olun, ister düşük gelirli ister yüksek gelirli bir ailede olun- kişiliğiniz söz konusu olduğunda çok az önemli olduğu anlamına gelir. Eğer terapi konusunda herhangi bir eğitim aldıysanız, bunun size öğretilen her şeye aykırı olduğunu fark edersiniz.
Ancak psikoterapinin ilkeleri danışanlarımın ve hatta benim yaşadığım deneyimleri yansıtmıyordu. Bunun yerine, görmeyi beklediğimiz şeyi görürüz ve geçmişimizi şu anda nasıl hissettiğimize göre anlamlandırırız. Ben üzgünsem, çocukluğumdaki yoksunluk ve çekişmeleri hatırlarım, daha mutlu olan kardeşim ise daha olumlu bir durumu hatırlar; her biri aynı ailenin radikal bir şekilde farklı tasvirleri olan Running with Scissors (2002), Be Different (2011) ve The Long Journey Home (2011) adlı anı kitaplarını düşünün, ne dediğimi daha kolay anlayacaksınız.
Çocukları ve onların olumsuz çocukluk deneyimlerini (OÇD'ler) – adverse childhood experiences- erken yaşlardan yetişkinliğe kadar takip ettiğimiz birkaç boylamsal çalışmada, OÇD'ler ile daha sonraki yetişkin ruh sağlığı arasında bir bağlantı olmadığını gördük. Sadece yetişkin ruh sağlığı ile OÇD'lerin 'hatırlanması' arasında bir bağlantı vardır. Bu, travma teorisiyle yoğrulmuş bir meslek için son derece mantıksız görünebilir. Olumsuz çocukluk deneyimlerinin akıl hastalığına neden olduğu gösterilmemiştir; daha ziyade, yetişkinler olarak acı çektiğimizde, çocukluğumuzu kötü geçmiş olarak yorumluyoruz. Bunun nadir istisnaları olduğuna, gerçekten korkunç çocukluk deneyimlerinin iz bıraktığına inanıyorum, ancak bir gruptaki bir kişiyi travmatize ettiği varsayılan olayların diğerlerini travmatize etmediği gerçeğini düşündüğümde bu kesinlik bile sarsılıyor.
Eğer yazdıklarımı elinizin tersiyle itiyorsanız, at gözlüğü takanların binlerce yıldır yaptığını yapıyor olabilirsiniz. Söylediklerim size kalpsiz, soğuk ya da politik olarak zehirli gelebilir, ancak duygular bilgiyi reddetmek için geçerli gerekçeler değildir.
Tedavilerimiz büyük ölçüde anlamsız ve potansiyel olarak zararlı olabilir.
Bunun yerine şunu düşünün: Acı çekmeyi önemserken, bunun nasıl ortaya çıktığına ve nasıl ele alınabileceğine ilişkin analizinizi yeniden değerlendirmeniz mümkündür. Belki de terapi eğitimlerinin büyük bir çoğunluğu insanların neden acı çektiği konusunda yanılıyor. Acının nasıl geliştiği ve bununla en iyi nasıl başa çıkılacağı konusunda radikal biçimde farklı dünya görüşlerine sahip diğer kültürlerdeki insanlar da başkalarına yardım etmeyi derinden önemsiyor. Sadece bunu yapmanın farklı bir yolunu buluyorlar.
Freud ve Gabor Maté gibi daha yeni travma savunucuları, kişiliklerimizin ve acılarımızın çocukken bize nasıl davranıldığından kaynaklandığını söylüyor. Bu bizde yankı uyandırabilir, ancak yanlış da olabilir. Eğer yanlışsa, tedavilerimiz büyük ölçüde anlamsız ve potansiyel olarak zararlı hale gelebilir ve bir meslek olarak daha fazla zarar vermeden önce bu teorileri eleştirel bir şekilde daha dikkatli incelememiz gerekir.
Tarihsel olarak, Nijerya'dan Malezya'ya ya da 50 yıldan daha uzun bir süre önce Batı'ya kadar dünyanın dört bir yanındaki birçok kültürde çocukluk, kutsal bir statüsü olmayan, içinden geçtiğimiz aşamalardan sadece biri olarak görülmüştür. Her zaman öğreniriz, ancak acı çekmek şu anda dünyayla nasıl ilişki kurduğumuzdan ve mevcut koşullarımızdan kaynaklanır. Batı'da pek çok kişinin “acı çekmenin çocukluktan kaynaklandığına dair” yeni ve kanıtlanmamış bu teorinin evrensel olarak doğru olması gerektiğini varsayması biraz kibirli bir duruş değil mi? Dünyanın dört bir yanından felsefi gelenekler cevabın şimdi ve burada yattığını söylerken, acı çeken danışanıyla karşı karşıya kalan psikodinamik terapist nasıl oluyor da geçmişi kurcalamak konusunda bu kadar kararlı hissediyor? Buda, Lao Tzu, Aristoteles ve Hz. İsa, çocukluğun insanlık durumu üzerindeki geri dönüşü olmayan lekesinden tek kelime bile bahsetmediler ve bizi şu anda seçimler yaparak yaşayan bireyler olarak gördüler. Bin yıl sonra, Gazali ve Thomas Aquinas hala burada ve şimdi üzerinde çalışıyordu. İki yüzyıl önce bile GWF Hegel, Søren Kierkegaard ve William James çocukluğa takılıp kalmamışlardı.
Eğer şu anda hepimiz çok iyi durumda olsaydık ve bu kadar para ödediğimiz tüm terapiler iddia ettikleri kadar işe yarasaydı, belki de tüm bunları göz ardı etme konusunda kendimize daha fazla güvenebilirdik. Ancak öyle değil ve mutluluk anketleri, terapistlerin çalışma kitlesi olan pek çok Batılı kadının da pek parlak durumda olmadığını gösteriyor. İlk başta tüm bunları kabullenemiyordum. Sonra Abigail Shrier'in çok satan kitabı Kötü Terapi (Bad therapy) (2024), terapötik kültürün genel kitle üzerinde nasıl zehirli ve genellikle zararlı bir etki yarattığını anlattı. Çocuklarla çalışıyordum ama geçmişi tartıştığımız psikodinamik terapi onlar için gerçekten iyi bir seçim miydi? Shrier, çocukların yetişkinlerle konuşmasının zaman zaman yararlı olduğunu göz ardı etmiyor, ancak bunu rutin tedaviye dönüştürmenin içerdiği risklerin de altını çiziyor.
Çocuklar (yetişkinlerden bile daha fazla) odaklandıkları şeye dönüşürler. Eğer odak noktası zor duygularsa, bu zor duygular genellikle azalmak yerine artar. Yine de çocuk psikoterapisinin odaklandığı şey budur: çocukların zor duygularını fark etmelerini ve tüm bu zor duyguların sihirli bir şekilde ortadan kalkacağı umuduyla onlar hakkında konuşmalarını sağlamak. Benim deneyimlerim Shrier'in bahsettiği araştırmayı yansıtıyor: çocukların duygularıyla özdeşleşmeleri ve giderek artan bir sıkıntıdan oluşan bir tavşan deliğine düşmeleri çok daha olası. Bana öğretildiği gibi, bir çocuğun kum havuzunda oynayarak kaygılarını paylaşmasını sağlayarak ya da bedeninde nerede sorun hissettiğini, kabuslarındaki korkunç canavarların neye benzediğini tarif etmesini sağlayarak bir girişimde bulunun. Böylece duygularını keşfetmelerine yardımcı olduğunuzu düşünebilirsiniz. Ancak bunun yerine, geldikleri zamankinden çok daha endişeli bir şekilde, tüm o sıkıntıların içinde pişerler. Sosyal kaygı, fobiler ve panik ataklarla başa çıkmada belirli tekniklerin yeri vardır. Ama neden çocuklardan zor duyguların derinine inmelerini isteyelim ki? Bu, çocukların doğal dayanıklılık ve iyiyi bulma sürecini bozmaz mı?
Bunu ebeveynlik yoluyla sızan daha geniş bir kültürel fikir olarak görmemiz gerekiyor. Duygular merkezi olarak görülürken, aslında bir durumun belirsiz ve geçici yaklaşımlarıdır. Bir çocuğa ebeveynlik yapmanın tüm amacı, yetişkin duygusal ve entelektüel yeteneklerini geliştirebilmeleri için yürütme işlevlerini desteklemek ve geliştirmektir. Bu da onlara nasıl hissettiklerinin her zaman her şeyin nasıl olduğu anlamına gelmediğini ve duygularından kurtulmayı öğrenmezlerse duyguları tarafından rehin alınabileceklerini öğretmek anlamına gelir. Bir çocuğun öfkesi otomatik olarak onurlandırılmamalı ve bunun sonucunda ortaya çıkan zor davranışları kesinlikle kolaylıklarla ödüllendirilmemelidir.
Jim; yoluna devam etmesi ve öyle kabullenilmesi yerine öfkesine boyun eğmesi konusunda teşvik edildi.
Örnek bir vaka çalışması: Jim'in ailesi, davranışlarıyla başa çıkma noktasında giderek artan yetersizlikleri nedeniyle endişe içinde benimle iletişime geçti. Jim'in dürtülerini kendi kendine düzenlemekte zorlandığını ve diğer çocuklara saldırdığını fark etmeye başlayan son derece ilgili ebeveynlerdi. Bu nedenle, deneyimli ve tam akredite bir terapistten profesyonel tavsiye aldılar. Terapist, Jim'le birlikte oturmalarını ve Jim'in duygularını güvenli bir şekilde ifade etmesine izin vermelerini tavsiye etti; bu da çoğu zaman Jim'in onlara saldırması anlamına geliyordu. Bu da işe yaramayınca ve Jim'in okulda başı derde girmeye başlayınca, terapistleri travma odaklı bir yaklaşım benimsemelerini tavsiye etti. Jim küçükken çok sevdikleri bir aile üyesini kaybetmişlerdi ve Jim'in duygusal gelişimindeki aksaklığın nedeni olarak bu olay gösteriliyordu.
Jim'in öfkesi yaşananlar bağlamında anlaşılabilirdi ve bunu ifade etmekte özgür olması gerekiyordu. Travma bilinçli davranış yönetimi (trauma-informed behaviour management), Jim'in düzensiz olduğu zamanlarda (bağırdığı, insanlara vurduğu ve tekmelediği zamanlarda demenin kibar bir yolu) kendini güvende hissetmesini sağlamayı ve ardından neye ihtiyacı olduğunu sormayı, ona şefkat göstermeyi ve yeniden bağ kurmak için oyun gibi hoşlandığı aktiviteler bulmayı gerektiriyordu.
Bundan sonra Jim'e duyguları hakkında soru sorabiliyorlardı. Jim'in okulu da benzer bir strateji benimsedi ve Jim dersi aksattığında bir öğrenci destek görevlisi onunla oynamak için sürekli hazır bulundu. Buradaki fikir, okuldaki bakıcılarla güçlü bağlanma ilişkileri kurmanın Jim'in duygusal olarak güvende hissetmesine yardımcı olacağı ve böylece davranışlarının düzeleceğiydi.
Annesi bana “düzelmedi,” diye açıkladı ağlamaklı bir sesle. “Kısa süre önce okuldan uzaklaştırıldı ve şimdi okula gitmeyi reddediyor.”
Bunlar rastgele ortaya atılmış çatlak teoriler değil. Bağlanma ve travma üzerine psikoloji literatürü kapsamlı ve ana akımdır. Birçok okul ve ruh sağlığı uzmanı bu yaklaşımlar konusunda zorunlu eğitime sahiptir. Ancak bunlar da işe yaramadı. Jim; yoluna devam etmesi ve başkaları tarafından kabullenilmesi yerine öfkesine boyun eğmesi konusunda teşvik edildi. Sınıfta sinirlenmenin ya da şiddete başvurmanın, matematik dersi yerine futbol oynamasına izin verilmesi demek olduğu ona istem dışı bir şekilde öğretildi. Sonuç olarak, düşünceli ve motive ebeveynlere sahip olmasına rağmen Jim sosyal dünyanın giderek daha da kenarlarına sürüklendi, çünkü duygularını onaylamaya yönelik terapötik takıntı, onun bu dünyada yer almamızı sağlayan sosyal kuralları öğrenmesini engelledi.
Çocuk psikoterapisinin temel önermelerinden biri olan çocukların zor duyguları keşfetmelerine yardımcı olmak, iyatrojenik zarar (yani tedavinin kendisinin zararlı olması) riski taşıyor gibi göründüğünden, çocuklarla çalışmayı reddetmeye başladım ve bunun yerine ebeveynlerle veya çocuğun etrafındaki daha geniş sistemle çalışmayı tercih ediyorum. Batı ahlakı eski Yunan ve Hıristiyan erdem, tevazu ve eleştirel düşünme fikirlerine dayanır. Bunlar psikoterapötik düşüncenin özünü oluşturur ancak ikisi de giderek daha dengesiz hale gelmiştir. Bir başkası için olması gereken erdem ve alçakgönüllülük giderek danışan için mağduriyete ve terapist için kahraman kurtarıcı kimliklerine dönüşürken, eleştirel düşünce mevcut terapötik veya ideolojik dogmaya yönelik her türlü eleştirinin etkili bir şekilde susturulması haline gelmiştir.
Kendimizi eleştirel düşünen kişiler olarak görmeyi severiz, ancak eleştirel düşünce, danışanların yaklaşık yüzde 10'unun terapiye başladıktan sonra daha da kötüleştiğinden hiç bahsetmez. Bu durumlarda terapi yalnızca yararsız değil, aktif olarak zararlı da olabilir. Eğer size anlık - öznel kızgınlık ve incinme duygularınızı dinlemeniz ve bunları kendi gerçeğiniz olarak görmeniz gerektiği söylenirse, kişiler arası küçük rahatsızlıklardan zarafetle vazgeçmek çok daha zor olacaktır. Eğer size ilişkilerinizde yaşadığınız sorunların ebeveynlerinizin çocuklukta tam olarak yanınızda olamamasından ve ihtiyaçlarınızı karşılayamamasından kaynaklandığı söylenirse, belki de bu sağlam aile bağına en çok ihtiyaç duyduğunuz bir zamanda onlarla olan ilişkinize daha eleştirel yaklaşmanıza sebep olur. Amerikalıların dörtte birinden fazlası bir aile üyesiyle ilişkisini kesmiştir; bu uzaklaşmaların çoğunun, bunu hak ettiğini düşünebileceğimiz türden korkunç bir istismar nedeniyle olması istatistiksel olarak olası değildir.
Bu konu eğitim kurumlarımızda konuşulmuyor, öğretilmiyor ya da araştırılmıyor. Kapitalizmin ya da sosyal medyanın faydalarının övüldüğünü ve hiç kimsenin gölge tarafını düşünmediğini hayal edin? Freud ve Carl Jung'a çokça yer veren bir meslekte Gölge, çabalarımızın merkezinde yer almalıdır, ancak mesleğimizin bu dev Gölgesini - düzenli olarak zarar verdiğimiz - dikkate almıyoruz.
Sri Lankalılar iç savaşlarını ya da tsunamiyi travmatik olarak görmüyorlar.
Bu özeleştiri eksikliği, yanılmaz bir erdem duygusuyla birleştiğinde, psikoterapi kültüründen ana akım kültüre kanıtlanmamış ve potansiyel olarak zararlı viral ögelerin yayılması için bir gayret yaratır. Bunu, sıkıntının giderek artan bir şekilde 'travmaya' ya da bir şekilde bize yanlış yapan ebeveynlere bir tepki olarak açıklandığında görüyoruz. Ve bu durumu, netlik ve sınırlardan daha fazla fayda sağlayacak çocukların, yetişkin dünyasına ayak uydurmak için ihtiyaç duyacakları davranış ve yaşam becerilerini geliştirmeleri için desteklenmelerini engelleyen 'travma-bilinçli' dışlamalara maruz kaldıkları okullarda görüyoruz.
Sahte travma teorileri, toplumun tüm kesimlerini derinden kırılmış olduklarına ve bizim hizmetlerimize ihtiyaç duyduklarına ikna ediyor. Diğer tüm kültürlerin, hatta Freud'a kadar kendi kültürümüzün, acı çekmenin nasıl işlediğini bir şekilde yanlış anladığına inanmaya nasıl cüret ederiz? Sri Lankalılar iç savaşlarını ya da tsunamilerini travmatik olarak görmüyorlar. Aslında 2004'teki tsunamiden sonra bir travma danışmanları ordusu ülkeye akın ettiğinde Kolombo Üniversitesi, insanların dayanıklılığını zayıflattığı için acı çekmeyi travmatizasyon olarak görmekten vazgeçmeleri için onlara yalvardı. Sri Lanka, travma müjdesinin bu şekilde inkâr edilmesine rağmen '2023'te Dünyanın Zihinsel Durumu' raporunda refah listesinin başında yer alıyor.
Bildiğim kadarıyla başka hiçbir kültürde kötü olayların zihnimizde silinemez ve dünya deneyimimizi sonsuza dek kirleten lekeler oluşturduğuna inanılmıyor. Zaman içinde kötü şeyler olmuştur ve bunlar, bazı 'travmaların kaçınılmaz bir şekilde bedende tutunduğu' konusunda ısrar ederek bunlara ekleme yapmadan da yeterince kötüdür (bu böyledir). İnsanlara, hayatları boyunca başkaları tarafından sürekli zarar gördüklerini söylemek kızgınlık yaratır ve ilişkilere zarar verir. Eğer bu tür hikayeler satıyorsanız ya da sadece bunlara inanıyorsanız, bunların dayandığı sallantılı bilim hakkında okumayı da bir kere düşünün. Terapi, kültürel yetkinlik ve diğer düşünme biçimlerinden öğrenme hakkında konuşsada, nadiren bu yolda yürür. Şimdi'de kaldığımız, şimdi'de acı çektiğimiz ve şimdi'de iyileştiğimiz Batılı olmayan kültürlerin acı çekme konusundaki yaklaşımlarından belki bir şeyler öğrenebiliriz.
Terapiyi zorluklarla başa çıkmanın bir yolu olarak normalleştirmek tehlikeli olabilir mi? Terapi parasosyal bir ilişkidir, dengesiz bir arkadaşlık biçimidir. Bir ilişki vardır, ancak tamamen danışan için vardır. Ödeme ve sınır kuralları ilişkiyi danışana doğru döndürür- bu onlarla ilgilidir, çünkü karşılıklılık için ödeme yapılmıştır. Terapistler hayattaki boşluğu doldurmak için devreye girerek kendi alanlarında ilişki kurma deneyimi sunar ve umarım danışanın gerçek dünyaya girip gerçek ve daha iyi ilişkiler bulması için kendisi ve diğerleri hakkında yeterince şey öğrenmesine olanak tanır.
Tehlike, terapötik ilişki gerçek dünyadaki ilişkilerin yerini aldığında, yani acı verici ve hassas konularda aile veya arkadaşlarla iletişim kurmaya çalışmak yerine 'terapiye götürmeye' teşvik edildiğimizde ortaya çıkar. Gerçek dünyadaki ilişkiler zor konuşmalarla güçlenir ve toplumlar saygınlığın sınırlarında gezinen meseleleri tartışarak gelişir. Terapötik alan, gerçek dış ilişkileri kendi karanlık ve dağınık iç ilişkilerimizden izole etmemelidir. Sadece, danışanı gerçek ilişkiye geri göndermek amacıyla ara sıra kuluçkaya yatmaya, zorluklara hazırlamaya ve netleştirmeye hizmet etmelidir. Tüm bunlar beni bu yeni zihniyeti uygulamaya koyma sorunuyla karşı karşıya bıraktı. Terapist olarak çalışmaya devam etmekle terapinin sorunlarını uzlaştırmak mümkün müydü? Bu, devam eden bir çalışma ve bunlar benim kusurlu çözümlerim. Web sitem artık tedavi vaat etmiyor. Psikodinamik saçmalıklar konusundaki kapsamlı eğitimimle hava atmıyorum. Sadece hayatınızla ilgili olan, geçmişte danışanlara faydalı olmuş ve şimdi de sizin için faydalı olabilecek tartışmalar sunuyorum. Vaat yok.
Batı düşüncesinin son 50 yıllık balonunun dışındaki kaynaklardan yararlanmaya çalışıyorum: kültürleri aşan ve devam eden fikirler, bunu değerli oldukları için yapma eğilimindedir. Budizm (özellikle de çabaları, eylemleri ve konuşmayı içeren sekiz yönünü hatırlarsak) farkındalığa ilişkin içgörüler sunar. William James'in pragmatizmi, Friedrich Nietzsche'nin irade - seçim fikirleri ve Sokrates'in sorgulama tarzı zihin ve terapötik ilişki için mevcuttur. Ancak tüm bunlar varoluşlarını danışana yönlendirir. Herkesin hayatı, ona yükledikleri anlamlar ve bu anlamları nasıl yaşadıkları hakkında sonsuz bir tartışmadır. İyi şeylerin kutlandığı ve kötü şeylerin adlandırıldığı bir yerdir. Ama en önemlisi şimdiye ve geleceğe, gerçekte ne yapmak istediklerine ve engellerin nasıl aşılabileceğine odaklandığımız bir alandır. İşimi danışanımın etik ve estetiğini netleştirmek olarak görüyorum. Etikten bahsettiğimizde, aslında onu estetiğe dayandırdığımızı düşünüyorum, böylece bize zarif ve doğru görünen şey genellikle daha sonra yüce etiğin daha tarafsız giysisine bürünüyor.
Gizli annelik bağları veya garip karşıt aktarımsal şeyler yok.
Gerçek terapötik çalışmanın kızgınlıkla savaşmak olduğuna inanıyorum. Kızgınlık tüm hastalıklarımızın özüdür, acının kendisi değil. Kızgınlık, acı çektiğimizde ama acı çekmemeye hakkımız olduğuna inandığımızda ortaya çıkar. Bu, özellikle haklar ve siyasetle ilgili olduğu için, karmaşık bir konudur. Eğer bu makaleyi The New York Times'ta yayınlama hakkım olduğunu ya da bu makaleyle ilgili eleştirel değerlendirmelerden rahatsız olmama hakkım olduğunu düşünürsem, The NYT tarafından reddedilmenin ve bilgeliğimin acımasızca alaşağı edilmesini okumanın acısı sonsuz derecede katlanacaktır. Benim haklılığım temel acımı çok daha kötü hale getirecektir. Ayrıca bağışlama ve minnettarlığın, hak etme ve kızgınlıkla savaşmak için sahip olduğumuz en büyük müttefikler olduğuna inanıyorum. Ve ikisi de kolayca geliştirilebilecek kavramlar.
Yukarıdakilerin doğru olduğuna ve inandığımı yazdığıma dikkat edin. Tüm bunlar benim dünyamda işe yarıyor, bende yankı buluyor ve Siddhartha Gautama ve Nasıralı İsa'dan Nietzsche'ye kadar dini ve dini olmayan teorisyenler için de bir tema oluşturuyor. Ancak ve ancak teorinin basitliği, danışanımın da teorinin kendisi için geçerli olup olmadığını anlamasına olanak tanır. Gizli anne bağlılıkları ya da sadece uzman olan benim çözebileceğim garip karşıt aktarımsal şeyler yoktur. Eğer danışanım hak temelli düşüncenin minnettarlıkla bir arada var olabileceği konusunda ısrar ederse, ondan bir şeyler bile öğrenebilirim (Ben öğrendim teşekkür ederim. Eğer bunu okuyorsanız, kim olduğunuzu biliyorsunuz).
Boş teorileri bir kenara bıraktıktan ve danışanıma benim tarafımdan sihirli çözümler getirilmeyeceğini, yaşamlarının kendi sorumlulukları olduğunu bildirdikten sonra, kendimi binlerce yıllık bilgeliğe ve hayatın nasıl yaşanacağı konusunda destek sunan bir insan soyuna dayanmış buluyorum. Danışanlarıma eğilebilir, hikayelerini merak edebilir, ikilemleriyle ilgilenebilir ve cesur bir kaşif olarak yaşam dünyalarını ete kemiğe büründürebilirim. Bir yandan, 'yapmam gereken' hiçbir şey olmadığı için sorumluluğum daha az; diğer yandan, teorik filtreler olmaksızın danışanımı bir bütün olarak üstlendiğim için sorumluluğum daha fazla. Terapötik teoriyi bıraktım ve bunun için daha iyi bir terapist olduğumu düşünüyorum.
Çeviren: Uzman Psikolog Lamia Kalender Ergül / @uzmpsklamiaergul
Kaynak: https://aeon.co/essays/i-am-a-better-therapist-since-i-let-go-of-therapeutic-theory
Hiçbir şey hissetmemek, çok fazla şey hissetmek kadar yıpratıcı olabilir.
DevamıBir tür 'derin merak' pratiği yapmak, 'diğer tarafta' olsalar bile kendinizle ve başkalarıyla bağlantı kurmanıza yardımcı olabilir...
DevamıYasın Altıncı Aşaması adlı kitabı, ilk kez 1969 yılında Elisabeth Kübler-Ross tarafından tanımlanan yasın beş aşaması modeline...
DevamıBaşarısızlığın neden eski bir tanıdık gibi hissettirdiğini hiç merak ettiniz mi? Belki de suçlu; sürekli olarak yenilgi duygusunu besleyen ve ...
DevamıBeğenilmemek hayatın kaçınılmaz bir parçasıdır. İşte sizden hoşlanmayan biriyleyken daha rahat hissedebilmeniz için denenmiş ve test edilmiş bazı yollar...
DevamıInfluencerlar ve kişisel gelişim guruları, yarardan çok zarar getirme riski taşıyan bir tür pozitif psikoloji vaad ediyorlar Kötü bir gün ya da kötü bir yıl geçirdiğiniz...
DevamıMescid-i Aksa ya da Kur’an-ı Kerim'in ifadesiyle Kudüs'ün Uzak Mescidi, Mevlana Celaleddin Rumi için merhamet ve aşkınlık ruhunun...
DevamıVicdan bir çağrıdır ve bu çağrı, Heidegger’in ifadesiyle, “benim içimden ama kendimden öteden” gelir. Gazze bizi vicdana çağırıyor, içimizi allak bullak eden...
DevamıYeni bir araştırma; sözlü istismarın çocukları nasıl etkilediğini, kendine zarar verme ve anksiyete gibi uzun vadeli sorunların tohumlarını nasıl attığını gösteriyor...
DevamıÇoğu insan “içeri girmek” tekniğiyle dikkatlerini duygu ve düşüncelerine yönlendirip daha dayanıklı olacaklarına inanırlar. Fakat...
Devamı25 yıllık araştırma sonucuna dayanarak bağışlama ve alternatifleri hakkında öğrendiklerimiz...
DevamıGünlük sosyal durumlar bile kendinizi mahcup ve korkmuş hissetmenize neden oluyorsa, bu iyi test edilmiş teknikleri denemenin zamanı geldi...
DevamıAradığımız mutluluk hiç beklemediğimiz bir yerde olabilir. En büyük çabalarımıza rağmen, hayatımız adına kurduğumuz hayaller...
DevamıEşlerimiz, ailemiz ve hatta iş arkadaşlarımızla ilişkilerimizde işlerin nasıl olduğu ile bizim nasıl olmasını istediğimiz arasında boşluklar olabilir...
DevamıHızla değişen bir dünyada, pek çok insanın kendini kaybolmuş ve stresli hissetmesi şaşırtıcı değildir. Bununla birlikte...
Devamıİlk olarak arkadaşlarımıza nasıl öncelik vereceğimize odaklanalım istiyorum. Kaliteli sosyal etkileşimlerin...
DevamıDuygularınızdan kaçınmak akıl sağlığımız için iyi değildir. Bir psikolog, bu alışkanlığı nasıl kıracağınızı ve savunmasızlığınızı nasıl...
DevamıBirçok insanın travmalar hakkında bilmedikleri...
DevamıBirçoğumuz sonsuz sayıda hata yaparız- ancak yeni içgörüler, başarısızlıklarımızdan değerli dersler çıkarmamıza yardımcı olabilir...
DevamıGece neredeyse tamamen boşalmış metro vagonunda kitabınıza, Instagram akışınıza ya da işe gidip gelirken zaman...
DevamıBilginin kaynağı olduğunuzu düşünmek kolaydır. Pek çok beceri ve uzmanlığa sahip olsanız da muhtemelen düşündüğünüzden...
DevamıÇarpıtılmış düşünme biçimleri sizi karanlık yollara nasıl götürür?
DevamıToronto Üniversitesi Psikiyatri Bölümü’nde çocuk ve ergen ruh sağlığı uzmanı olan J.D. Haltigan’a bir soru sorduk. TikTok akıl ...
DevamıManevi baypas, karmaşık psikolojik sorunlardan kaçınmak için manevi açıklamalar arama eğilimine atıf yapar. Terim ilk olarak...
DevamıHer zaman kendini mi suçluyorsun yoksa başkalarının senin hakkında kötü düşündüğü fikrine mi kapılıyorsun? Bir Bilişsel Davranışçı Terapist...
DevamıBaşımızı erteleme duvarına çarpmaya devam etmek yerine, yeni bir şeyler denemeye ne dersiniz?...
DevamıHayat belirsiz olduğunda, olağan tepkilerimiz ve başa çıkma stratejilerimiz her zaman işe yaramayabilir. Kıvrak zeka pratiği...
DevamıAraştırmalar gösteriyor ki, yenilgilerimizden ders almak istiyorsak bazı duygusal ve bilişsel engelleri aşmamız gerekiyor...
DevamıÇoğu insan için sevgi hissi hayatlarında bulunması gereken önemli bir ihtiyaçtır. Bağlanma biçimimiz de sevgiyi...
DevamıBirkaç ay önce korona olmuştum ve ilk semptomlarım bedenseldi. Fakat zamanla boğaz ağrısı ve öksürüğün azalması ile...
DevamıGünümüzde her alanda zorluklarla boğuşan modern insanın, mutlu ve sakin kalabilmek için yapabileceği en güvenilir...
DevamıBeynimiz bizi doğal olarak savunmacı yapar, ancak daha fazla alçakgönüllülük geliştirmek için atabileceğimiz adımlar var...
DevamıBilim yaygınlaşmış iddialara rağmen çocukluk deneyimlerinin yetişkin yaşamlarımızı belirlediği iddiasını desteklememektedir...
DevamıTracy Dennis-Tiwary, endişeye doğru yaklaşmanın bize nasıl motivasyon sağlayabileceğini ve kendimiz hakkında bize nasıl fikir verebileceğini açıklıyor.
DevamıAraştırmalar, yenilgilerimizden ders çıkarabilmemiz için bazı duygusal ve bilişsel (zihinsel) engellerin üstesinden gelmemiz gerektiğini...
DevamıYeni bir kitap, bakış açılarımızın her zaman sınırlı olduğunu, ancak empatiyi akıllıca kullanmayı öğrenirsek diğer insanları daha iyi...
DevamıValerie, 25 yaşında üniversite mezunu bir kişi. Merhametli ve verici bir insan. Kendisini mültecilerle yapılan gönüllü yerel çalışmalara adamış birisi...
DevamıBeth her zaman endişeli biri olmuştur; şu sıralar her gün, günün yarısından fazlasını malî meseleler, okul ödevlerini bitirip bitiremeyeceği, sağlık durumu...
DevamıEmpati, bir başkasının duygularını anlama ve paylaşma kabiliyeti, diğer insanlarla olan bağlantılarımızın temelidir. Araştırmalar, empatinin...
DevamıSınırlarınızın ne kadar farkında olduğunuzu anlamanın ve entelektüel alçakgönüllülüğünüzü geliştirmenin birçok yolu vardır...
DevamıDaha az stres verici olaylara tepkilerinizin diğer insanlarınkinden daha büyük olduğu hissine hiç kapıldınız mı?
DevamıGeçen hafta Türkiye menfur bir cinayetle sarsıldı. Kalp hastalıkları uzmanı meslektaşımız Ekrem Karakaya görevi başında hunharca...
DevamıSosyal koşullar ve eşitsizlik iyi oluşu etkiler. Öyleyse neden "mutluluk bir seçimdir" deyip duruyoruz?...
DevamıPsikolojik sağlamlık becerilerini geliştirmek için bir yol haritası...
DevamıGünümüzde travma kavramı, hem travmatik olarak kabul edilebilecek olayların çeşitliliği hem de travmanın kurbanların yaşamlarına...
DevamıBir psikolog, akut travmasından sonra öğrendiği 7 iç görüyü anlatıyor.
DevamıÇocukluk döneminde “neden” ve “nasıl” sorularını sorma dürtümüz zamanla kaybolur. Yine de açık görüşlü olmanın...
DevamıHata yaptığınızda (kaçınılmaz olarak) kendinize karşı nazik olmayı öğrenmek, mutluluğunuz üzerinde dikkate değer bir etkiye sahip olabilir...
DevamıHepimiz oradaydık. Üç gün önceki 2 dakika süren sohbete saplanıp kaldık. Tekrar tekrar beynimizde döndürüp duruyoruz. Babama kızmamalıydım...
DevamıFarklı görüşlerimiz hakkında daha iyi tartışmalar yapmak için sekiz ipucu...
DevamıAraştırmalar; izolasyon, stres ve belirsizliğin unutkanlık ve düzensizliğe neden olabileceğini gösteriyor. İşte bu konuda yapılacaklar...
DevamıHassas ve rahatsız edici duyguları kabul etmek ve onları kucaklamak motive olmamıza ve hedeflerimize doğru ilerlememize...
DevamıBizler anlayışlı insanları severiz. Kendimizi kötü hissettiğimizde, kendimiz için üzüldüğümüzde veya her şeyi berbat edip kötü hissettiğimizde...
DevamıYansıtma, istismarcılar, narsistler veya sınırda kişilik bozukluğuna sahip insanlar ve bağımlılar tarafından sıklıkla kullanılan bir savunma...
DevamıÇocukken yaptığınız boyamaları, çizgilerin içinde kalma çabanızı, sonra yaptığınız bir hata ile çizgileri taşırdığınız ve o anda yaşadığınız...
Devamıİlişkilerinizde aşırı bağlanan taraf mı yoksa yakınlaşmaktan kaçınan taraf mısınız? Yakın ilişkilerdeki bağlanma tarzınız...
DevamıPsikolog Marie Haddou Hayır Demeyi Bilmek adında farklı alanlarda hayır demekte güçlük yaşayan insanlara...
DevamıNeden yoksulluk içinde mücadele verenlere olumlu zihin yapılarını dayatmamalıyız?
DevamıDeğişim zamanının geldiğini biliyorsanız ama nereden başlayacağınızdan emin değilseniz doğru soruları sormak iyi bir başlangıç...
DevamıNarsistler, gerçek benliklerini büyüklenmeci, "diğerlerinden üstün", bencil ve oldukça kibirli alternatif bir kişilik ile...
DevamıYılın en popüler hikayeleri, mutlu ve sağlıklı bir hayat için farklı yollar sunuyor...
DevamıBilinçli Farkındalığın birçok faydası olduğu düşünülüyor, ancak yanlış uygulandığında yanlış eylemleriniz için kendinizi daha az suçlu hissetmenizi...
DevamıDüşüncelerinizin hatalı olabileceğini kabul etmek daha fazla öğrenmenize ve daha iyi ilişkiler kurmanıza yardımcı olabilir...
DevamıSosyal İkilem (Social Dilemma 2020) filminden bir sahnede, hayali bir genç, karanlığa gömülmüş bir durumda yatağında oturuyor...
DevamıGenetik olarak zihin ve bedenimiz empati, dayanışma, cömertlik ve yakınlık hisleriyle donatılmıştır...
DevamıHayatta en iyisini yapabilmek için acı gereklidir der Yale profesörü...
DevamıKariyer seçimlerinden yeni alışverişlere kadar, René Girard'ın mimetik teorisini kullanarak sürüye direnin ve kendi yaşam yolunuzu...
DevamıHarika bir evlilik uzaktan, tıpkı bir kitaptaki veya filmdeki gibi coşkulu bir aşk hikayesidir. Ve bu, bir bütün olarak evliliğe bakmanın...
DevamıAntidepresan kullanımı konusunda farklı görüşler olsa da ilaçların birçok insana fayda sağladığı bir gerçek. İlaç kullanımının...
DevamıEğer ertelemek tembellikle ilgili değilse, neyle ilgilidir? Baharat çekmecenizi alfabetik olarak düzenlemek için önemli bir işi ertelediyseniz...
DevamıYeni çıkan bir kitap, kaygının bize, hayatımızı nasıl daha iyi bir hale getirebileceğimize dair ipuçları verdiğini anlatıyor...
DevamıÖlümsüz olmadığımızı kabul etmek, daha mutlu, anlamlı bir hayat yaşamak için meşguliyetten kurtulmamıza ve bizim için en önemli şeye...
DevamıAra vermek tembellik etmek değildir, aksine yeniden şarj olmayı öğrenmek daha üretken ve dayanılır bir hayat yaşamamızı sağlar...
DevamıHayat olanca hızıyla akıyor ve zaman zaman yaşadığımız güçlükler bizi sarstığında ancak dengemizi kaybettiğimizi fark eder oluyoruz...
DevamıMağdur zihniyetine eşlik eden gücün üstesinden gelebilmek için önce onu kabul etmek gerekir...
DevamıBir süredir göremediğimiz bir tehdit ile karşılaştığımız için hepimiz zor günler yaşıyoruz. Bitkin düşen beyinlerimize biraz...
DevamıBir aile üyesi, bir iş arkadaşı veya bir yabancının size kırıcı bir şey söyleme ihtimali vardır. İşte bu yazıyla bu durumla nasıl başa çıkacağınızı...
Devamıİfade ettiğiniz üzere zamanımızın çoğunu çalışarak geçiriyoruz. Zamanımızı nasıl kullanacağımız mesai saatlerimiz üzerinden belirleniyor...
DevamıMassachusetts Çocuk Sağlığı Kliniğindeki çocuklar gözlemlendiğinde tutarsız davranışları göze çarpmaktadır. Tanımadıkları halde...
DevamıAnonim kullanıcıların bir kısmı çevrimiçi ortamda kötüye kullanmanın yanında komplo teorileri de üretiyor. Bu yüzden...
DevamıHayatta bir anlam duygusu bulmakta zorlanıyor musunuz? Araştırmacılar bunun için üç farklı yol belirlediler...
DevamıAlışkanlık haline gelmiş eleştiri her çift için tehdittir. Zaman zaman eşinizi eleştiriyor olabilirsiniz önemli olan bunu...
DevamıBebekler zannedilenden erken zamanda kitaplarla ilgilenmeye başlarlar. Kendi kendilerine hareket etmeye başladıklarında...
DevamıGittikçe daha stresli bir dünyada yaşıyoruz, bu yüzden çocuklarımızda duygusal ve zihinsel dayanıklılığı teşvik etmek hiç bu kadar önemli...
DevamıYeni bir kitap, kanser yaşamanın duygusal ve sosyal karışıklığıyla nasıl başa çıkılacağı konusunda faydalı rehberlik sağlıyor...
DevamıBelli birisinin yanındayken kafanızın karışmış olduğunu veya suçlu olduğunuzu hissediyor ve bunun sebebinin...
DevamıKonfüçyüsçülük ve Taoizm çocuklarınıza rehberlik ederken zenginlik ve prestij yerine anlam ve tatmin içeren...
DevamıMantığa ve akla yaklaşımımızı değiştirmek, oyunu değiştirir...
DevamıHiç kurbanı oynadınız mı? Eğer oynadıysanız, bunu yaparken doldurmak istediğiniz veya ifade etmeye çalıştığınız...
DevamıOtobüste oturduğunuzu, sırada beklediğinizi veya evde koltuğunuzda oturduğunuzu ve birkaç dakika...
DevamıAynaya baktığınızda kimin yansımasını görüyorsunuz?
DevamıKaygı rahatsız edici olabilir, ancak felsefi bir yaklaşımla heyecan verici bir özgürlük duygusu uyandırabileceğini...
DevamıDışa dönük olmak zorunda değilsin. Ama içine kapanık olmak seni yaşamak istediğin hayattan alıkoyuyorsa hemen...
DevamıBazı insanlar içten içe “kimlik hırsızı sendromu” ile mücadele ederken kendilerini zeki, kendinden emin ve...
DevamıOrtalama insan ömrü ürkütücü bir şekilde sınırlı süreye sahiptir. Şanslıysanız ve 80 yaşına kadar yaşıyorsanız, yaklaşık...
Devamıİneklemeyi unutun, fosforlu kalemleri sepetleyin ve pasif şekilde tekrar tekrar okumayı kesin. Öğrenme psikolojisi daha iyi taktikler sunuyor...
DevamıBir kişinin düşünce, davranış ve tutumu etkileyebilecek dış ve iç çatışmalarla ilgili dengeli bir anlayışı sürdürme yeteneğine...
DevamıAltmış yıl kadar önce, iki psikolog kendi alanlarında devrim yaratan ve sıkıntı hakkında düşünme biçimimizi değiştiren bir fenomeni keşfettiler...
DevamıSiz de herkes kadar sevginizi ve şefkatinizi hak ediyorsunuz...
DevamıBir terapist, büyük pandemi molasından dönüşün psikolojisini inceliyor...
DevamıDünyaya her gün yeni bebekler geliyor. Bir bebek dünyaya gelince bir kadın anne olur, bir erkek de baba. Oysa bebek denilince...
DevamıEbeveynlerinize münhasıran ve sahiplenici bir şekilde yakın mısınız? Ebeveynlerinizden biri veya her ikisi sizin aracılığınızla hayallerini...
DevamıSon zamanlarda stresli hissediyorsanız, yalnız değilsiniz- COVID-19 pandemisinden bile önce, 2018'deki Birleşik Krallık anket verileri, insanların yüzde 74'ünün...
DevamıYeni bir araştırma, gün içerisinde deneyimlenen empatinin kendi huzurumuza ve başkalarına karşı olan nazik davranışlarımıza katkıda...
DevamıKendinizi dünyadan kopuk hissediyorsanız, depersonalizasyon yaşıyor olabilirsiniz. Emin olun ki, iyileşmenin yolları vardır...
DevamıYeni bir araştırma narsisistlerin sıkılma sebeplerini inceliyor...
DevamıTanrı, bu ağaçlarla ilgilendi, kuraklık, hastalık, heyelan, binlerce fırtına ve sellerden kurtardı onları. Fakat...
DevamıDoomscrolling terimi henüz resmi olarak Türkçemize çevrilmemiş olmasına rağmen...
DevamıCOVID-19 ile ilgili birçok politika, hükümetler vatandaşlarının iyiliğine yeterince güvenmediği için işe yaramadı...
Devamıİnternet sitesinde, bilette ve tiyatronun dışındaki tabelalarda şu uyarı yer aldı: “Bu, telefonsuz bir etkinliktir.” İnsanlar...
DevamıKaçındığınız acı verici duygular karanlıkta harekete geçer. Ancak acılarınız ve mücadelelerinizle yüzleşerek...
DevamıSimone Weil: Mistik, filozof ve aktivist. Weil’in etik anlayışı kişiselciliğin ötesine uzanarak evrensele ulaşmaktadır...
DevamıBirey olarak yalnızca tek bir yandan mı oluşuruz? Yoksa kişiliğimiz farklı yanlardan mı oluşur? Richard C. Schwartz’ın geliştirmiş olduğu İçsel Aile Sistemleri...
DevamıSamantha matematik ödevini yapmak için masasına oturur fakat daha ilk soruda hazırlıksız yakalanır. Bu tipte bir problemi...
DevamıModern psikolojinin tarihi uzun bir geçmişe dayanmaz. Tasavvuf ilmi ise en az on iki-on üç yüzyıllık tarihi...
DevamıBahsedeceğim 5 soru hayatınızla olan ilişkinizi daha net bir şekilde görebilmenize yardımcı olacaktır...
DevamıPandemiden önce gurur duyulacak bir gece rutinim vardı. Okaliptüs yapraklarıyla sıcak duş ve elektronik aletleri başka...
DevamıBakım veren kişiler, bir hastanın acısını kendileri hissetmeden anladıklarında hastalara fayda sağlayabilirler...
Devamıİlk bakışta bariz görünmese de öz şefkat ırk ve cinsiyet ayrımcılığı ile diğer baskı biçimlerine son verme arayışında kilit bir rol oynar...
DevamıSizlere bir itirafım var! İnsanlar benimle ‘’içlerindeki çocuk’’ hakkında konuşmak istediklerinde gerçekten zorlanıyorum...
DevamıFarklı dallarda çalışan bilim insanları, bazı toplumları diğerlerinden daha barışçıl yapan unsurları keşfediyor...
DevamıEn çok satan kişisel gelişim yazarlarından Louise Hay kendimizi seversek hayatımızdaki her şeyin yoluna...
DevamıSosyal tükenme sizi yorgun, donuk ve sinirli hissettirebilir. İşte bunu nasıl yöneteceğiniz ve önleyeceğiniz ile ilgili bilgiler...
DevamıDuyduğunuz, okuduğunuz ve izlediğiniz her şeye inanmayın. Kültür hakkında edinilen fikirleri sorgulamak için...
DevamıHer şey Goofy’nin (Disney karakteri olan bir köpek) anneme uygunsuz öpücükler göndermesi ile başladı...
DevamıSteven C. Hayes, 40’ı aşkın kitabı ve 500’den fazla akademik makalesi olan bir klinik psikoloji doktorudur. Son yıllarda...
DevamıHayatta kaçınılmaz olarak zorluklara ve streslere maruz kalırız. Yaşadığımız zorluklarla nasıl baş ettiğimiz...
DevamıBaşkalarına karşı nazik ve merhametli davranabilmenin temelinde, sorumluluk duygusu yatar...
DevamıBazen, zor bir konuyla boğuştuğumda, bunu bir çocuğa açıklamamız gerekiyormuş gibi davranırım...
DevamıSherry Turkle, ilginç yaşam öyküsünün onu nasıl teknolojinin sosyal etkilerini araştırmaya yönlendirdiğini anlatıyor...
DevamıBu testi çözün ve dayanıklılığınızı arttırmanın yollarını öğrenin...
DevamıUfak şeyler için hissettiğim minnettarlığın pandemi sonrası devam etmesi pek mümkün değil...
Devamıİdeal olarak, değerli kaynaklara yatırım yapar ve elde ettiğimizde ise onları korumak için çaba gösteririz...
DevamıBir kişi sıkıntı içindeyken, dikkat, dokunma ve özen yoluyla içlerindeki fırtınayı sakinleştirmek için derin, gelişmiş...
Devamıİşte Size Bu Düşüncelerinizi Nasıl Durduracağınıza Dair Bir Yazı...
DevamıÇağdaş İngiliz şair Denise Riley, yası ‘’amansız durağanlığa’’ bir yanıt olarak tanımlar. Riley için yas...
DevamıBirisi bir sıkıntı yaşarken, ilgi ve alaka göstererek fırtınayı sakinleştirmek için gelişmiş mekanizmalarımızı kullanırız...
Devamıİntihar çocuklarda ve gençlerde artıyor. Erken belirtileri tanımak, ihtiyaç duydukları yardımı almaları için önemli...
DevamıAşırı düşünmenin zihnimizdeki yolculuğu, genelde bir sorunun belirmesiyle başlar, bu bir sağlık endişesi veya iş yerinde yaşanan...
Devamıİnsanlar yaşlandıkça, duyguları üzerinde daha fazla kontrole sahip oluyorlar. Peki bunu nasıl yapıyorlar? ...
DevamıTolstoy, bir romanında şöyle der: “Bütün mutlu aileler birbirine benzer, oysa her mutsuz ailenin...
DevamıHayır demek temel ve birçok kişinin mücadele ettiği psikolojik bir beceridir...
Devamıİşte insanların aşıya karşı tereddütlerini aşabilmeleri için yardımcı olacak araştırma temelli bazı yönergeler...
DevamıTolstoy'un, ‘Savaş ve Barış’ romanından yaşama sanatı hakkında çok şey öğrenebiliriz. Kitap, kibir ve aptallığı, cinsel kıskançlığı...
Devamı60 yaşın üstündeki birçok insan gibi ben de zaman zaman anahtarlarımı kaybediyorum veya favori filmlerimin adını...
DevamıHiç asansörde sohbet başlatacak kadar uzun kaldığınız oldu mu? Asansörde kalmak garip bir deneyimdir...
DevamıRuh sağlığının ihmal edilmiş çocuğu olan tatsızlık hissi, motivasyonunuzu ve odağınızı köreltebilir...
DevamıEleştirilmek, özellikle anneleri depresyona giren çocuklar için zordur. Anahtar Noktalar ...
DevamıHayat iniş ve çıkışlar, güzellikler ve zorluklarla dolu. İçerisinde bulunduğumuz son bir buçuk yıl içerisinde tüm dünya olarak...
DevamıÖnce selam sonra kelam demiş büyüklerimiz. Bir selam ile açılır kelamın; iletişimin yolu. Ufak bir baş selamı, bir tebessüm ya da sevecen...
DevamıKaliteli iletişim kurmak hedeflerimize ulaşmamızı kolaylaştırırken ilişkilerimizin de derinlik kazanmasını sağlar...
DevamıBatı psikolojisinin önemli isimlerinden olan William James, 1902 yılında, ruhsal deneyimleri, kişinin iç dünyası aracılığıyla...
DevamıHer şey hızla akıyor. Yaşadığımız çağa bir isim vermek gerekseydi hız çağı denebilirdi. Milan Kundera, Yavaşlık adlı romanında...
DevamıPandemi, beden sağlığımızdan ruh sağlığımıza, güvenlik duygumuzdan sosyal bağlantılarımıza, kişisel özgürlüklerimizden finansal güvenliğimize...
DevamıKorona Belirtilerinin Uzun Süre Yaşanması Aklımızda Olan Bir Şey Değildi. Fakat Tedavisi İçin Psikoloji Bize Hala Yardım Edebilir...
DevamıNarsistler ilk bakışta ilginç, çekici ve sosyal açıdan baskın kişiliklerdir, ilgi odağı olmayı severler. Bir süre sonra ben merkezcilikleri...
DevamıDavetsiz düşünceler, anksiyetenin yaygın ve rahatsız edici bir belirtisidir. Bilişsel davranış teknikleri yardımcı olabilir.
DevamıYeni bir çalışma, kendi sosyal grubumuz dışındaki insanlarla işbirliği içinde olmayı hayal etmenin önyargıları azalttığını öne sürüyor...
DevamıOyunun çocukların dünyasında pek çok işlevi vardır. Oyun çocuklar için yalnızca eğlenceli bir etkinlik görevi görmez...
DevamıÇalışmalar gösteriyor ki konuşarak terapi işe yaramaktadır. Ancak uzmanlar bunun nasıl olduğu ile ilgili fikir ayrılığı yaşamaktadır...
DevamıOlağanüstü başarı, hırs ve rekabet; güçlü ve saygın olmaya giden yol gibi görünebilir. Ayrıca sizi öfkeli, derinden mutsuz ve...
DevamıPandemi sırasında büyüme çağında olan çocuklara ne olacak? Her ne kadar endişelenmemiz için sebepler olsa da, direnç konusunda yapılan çalışmalar...
DevamıGençler pandemi sırasında çok şeyle mücadele ediyor. İşte gençlerin bugünlerde bizden görmeye ihtiyaç duydukları şeyler...
DevamıModern anlamıyla geçmişi 18. Yüzyıl sonu Romantizm dönemine kadar uzanan özgünlüğün, hiçbir zaman tek bir anlamı olmamıştır...
Devamıİnsanların yakınlığa ve aidiyete ihtiyacı vardır. Kapılarını dışarıya kapayan her toplum körelmeye mahkumdur. Peki...
DevamıDuygularınız çok acı verici ve bunaltıcı bir hale geldiğinde, diyalektik davranış terapisinin becerilerini kullanarak...
DevamıAnksiyeteyi azaltma denemelerinden önce kendi kaygı rutininizi anlamak zorundasınız...
DevamıEsas olarak romancılığı ile tanınan Iris Murdoch aynı zamanda profesyonel bir filozoftu. Kendisi, The Sovereignty...
DevamıBu yazıda, olumsuz haberler tarafından tetiklenme durumuyla nasıl başa çıkabileceğinize dair ipuçları bulacaksınız...
DevamıDeğişim zordur, ama imkansız değil. Kendinize güveninizi artırmak için motivasyonel görüşme tekniklerini kullanın ve...
DevamıTatminkar ve sağlam bir ilişki kurmak için gereken temellerin çoğu zaten ilişkinizde mevcut olabilir...
DevamıRitüel ve sembollerle dolu psikoloji bilimi, bir zamanlar mitoloji tarafından beslenen derin bir insanî ihtiyacı karşılar...
DevamıÜzgün olmadığımızı düşünmemize rağmen tutamadığımız gözyaşlarımızın kaynağı nedir? Araştırmacılar, ağlamanın...
DevamıZihinlerimiz kategori ve bağlamlara dair koşullar dahilinde düşünüyor, böylesi bizim için daha kolay...
DevamıCOVID-19 tüm ilişkilerimizi sarstı. Sebebini anlamak toparlanmamıza yardımcı olabilir...
DevamıPsikiyatrik dil kullanımındaki artış sıradan bir üzüntüyü bile tıbbi bir boyuta taşırken ciddi rahatsızlıkların...
DevamıHuşu hem korkutucu hem de keyif verici bir duygu olabilir. Bu deneyim sizi aydınlanmaya ve ruhsal dönüşüme...
DevamıKendinizi sağlıksız suçluluktan nasıl kurtarırsınız?
DevamıLise sınıf arkadaşlarımdan birinin, banyo aynasının önünde kendine tekrar tekrar “aptal” deyişini duyduğum zamanı...
DevamıSade bir yaşamın hayalini hep kurardım. Aylar önce 20 metrekare bir daireye taşındığımda çok az nesneyle...
DevamıEbedi mutluluk bir şeyleri tamamlama isteğimizi tamamen zayıflatır. Bu sebeple mükemmel memnuniyet...
Devamıİnsanın iyilik halini artıran faktörler arasında erdemler başta gelir...
Devamı"Eskiden insan biliyordu (ya da belki seziyordu) ki, meyvenin çekirdeğini taşıması gibi..."
DevamıBirkaç yıl önce Türkiye’den İngiltere’ye taşındığımda hafta sonları Peak District Natural Parkında yürüyüş yapardım...
DevamıDünyaya Sandığınızdan Daha Fazlasını Sunmak İsteyen Kadınlar İçin...
DevamıBeynimiz yeni duygular ile bağlantılıdır...
DevamıŞimdi verici olma zamanı. Peki neden verici olmayı bir yaşam biçimi haline getirmeyelim?
DevamıBirleşik Krallık'taki Kent Üniversitesi'nde yazar, koç ve kültür tarihi profesörüdür. Aynı zamanda araştırma topluluğu...
DevamıGüven, sevgi, dostluk, aile ve ötekiyle temas içeren bireysel bağların kökeninde bulunduğu gibi, politika, ekonomi...
DevamıAşk, sizde olmayan bir şeyi, onu sizden talep etmeyen birine vermek olduğunda...
DevamıYıllardır şükran duygusunun fiziksel sağlığımız, ruh halimiz ve ilişkilerimiz üzerindeki etkisini araştırıyorum...
DevamıMinnettarlık, kişinin sahip olduklarına duyduğu takdirin ve şükranın bir ifadesidir. Maddi değerden bağımsız bir değerin tanınmasıdır. Bu sosyal duygu...
DevamıBilişsel davranışçı terapi sizlere kaygınızla baş etmeniz ve hayatınızda istediklerinizi yapabilmeniz için bir beceri seti sağlıyor...
DevamıŞiddet her geçen gün hayatımıza biraz daha fazla sızan bir olgu. Kendimizi sürekli gergin ve öfkeli hissediyoruz. Hemen hemen...
DevamıMücadele ediyor olsak da anksiyete bizden olan, bize ait olan bir parçadır...
DevamıModern psikoloji, yirminci yüzyılın başlarındaki oluşum sürecinden itibaren insan davranışlarını inceleyip anlamlandırmaya çalışırken öncelikli olarak...
DevamıYeni araştırmalar bazı insanlar için arkadaşlıkların olumsuz etkilendiğini gösteriyor...
DevamıKendimizi hissedebilen düşünsel canlılar olarak görsek de biyolojik olarak düşünebilen hissel canlılarız...
DevamıDepresyonun ne olduğunu ve nasıl yönetileceğini bilmek depresyona girmeyi önlemeye yardımcı olabilir...
DevamıBir demokrasi ya da bir gözetim toplumu olabiliriz, ama ikisi birden olamayız...
DevamıTravma yaşantısının insanlık tarihi kadar eski olduğunu biliyoruz. İnsanoğlu yeryüzünde var olduğu günden beri mutlaka...
DevamıGeçtiğimiz yıl içerisinde COVID-19 virüsüne yakalandıktan bir süre sonra psikolojik yardım arayan kişilerin öykülerine bakıldığında...
DevamıMüzisyen Balthazar Much Ado About Nothing'de kadınların erkeklerin sadakatsizliğinden bıktıklarında nasıl iç çektiklerini anlatıyor
DevamıVerici bir yapıya sahip olan insanların hâl üzere kalırken, aynı anda zamanlarını ve enerjilerini nasıl koruyacakları bu yazıda.
DevamıKristin Neff ve Christopher Germer ile Röportaj
DevamıBunu nasıl fark edebilir ve neler yapabilirsiniz?
DevamıAileler pandemi döneminde stresle başa çıkmak, aile içi sağlıklı iletişim kurmak ve ruh sağlıklarını korumak için neler yapabilir?
DevamıKarmaşık gerçekliklerle karşı karşıya kaldığımızda beynimizin bizi güvenli bir limana çekmeye çalışır. Gerçeklik gizleme ise...
DevamıŞayet kulak vermek için vakit ayırırsak, kişisel kriz dönemi bilgelik sunabilir...
DevamıBu, onun ilk kar kayağı (snowboard) atlaması ya da yaptığı en kötü atlayış değildi. Havalı bir dönüş ya da bir çalım denememişti. Ancak...
Devamıİzmir Depremi 'nin maruz kalanlarda bireysel ve toplumsal olarak yaratacağı travma nedir? Covid'in yarattığı korku ortamı...
DevamıKelime olarak elem, ızdırap, gam gibi duygular sadece ölüme verilen bir tepki olarak anlaşılabilir...
DevamıYeni bir araştırma bu sorunun cevabını bulmak için kişiliklerimiz ve evde kalma kararımız arasındaki bağlantıyı inceledi...
DevamıOlumsuzluk düşünceler nedir ve zihnimizi daha olumlu düşünmek için nasıl değiştirebilirsiniz? Olumsuz düşünceler bizi üzgün, şüpheci ve ...
DevamıBardağın dolu tarafından bakarken ipin ucunu kaçırıyor olabilir miyiz? Bazen olaylara iyimser yaklaşırken...
Devamıİnsanlık yolunun önü de ardı da kanla ıslanmış. Dikkat et de kayma! Bu zamanda insan çalanlar altın çalanlardan daha fazla...
DevamıHem psikiyatrist hem de hasta olarak tanı koymanın ne kadar hassas bir durum olduğunu biliyorum. Zihinsel rahatsızlıkları adlandırmak...
DevamıRuh sağlığı uzmanlarının ruminasyonu azaltmak için sundukları öneriler...
Devamı2010'da bir yaz günü Cambridge'deki Christ’s College'da yaptığım bir konuşmadan sonra, Daniel Berg adında İsveçli bir yüksek lisans öğrencisi...
DevamıCovid-19 hayatlarımıza davetsiz bir misafir gibi girdiğinden bu yana, aşina olduğumuz yaşam pratiklerimiz ve dünyayı algılama biçimimiz...
DevamıCOVID-19 salgınının insan hayatı üzerindeki korkunç sonuçlarından sonra belki de en güçlü etkilediği alanlardan biri özgürlüğümüz oldu. Dünyanın her yerinde...
DevamıMutluluk: amaç belirlemek ile anlık hazzın muhteşem dengesi...
DevamıPandemi sürecinin akıl sağlığı alanında bir krizi tetiklemesi bekleniyor, ama belki de bu süreç hayata yeni bir şekilde...
DevamıDepresyon sanki kendimize karşı giriştiğimiz bir savaştır ve biz ufacık bir negatif propaganda parçasını bile kendimize karşı cephanelik kullanmak için...
Devamıİstenmeyen duyguları uzaklaştırma çabası her zaman ters teper...
Devamıİnsanlar “hikâye-anlatan” yaratıklardır: dünyamızı inşa etmek için hikâyeler üretiriz...
DevamıÖz farkındalık, herkesin doğru egzersizler ve alışkanlıklar ile geliştirmeyi öğrenebileceği bir beceridir. Hayatınızın veya kişiliğinizin anlayamadığınız...
Devamıİyiye tanıklık etmek bizi nasıl ve ne kadar etkiler? Kibar veya cömert davranışlarla karşılaştığımızda...
DevamıGeleceğe ait kaygıları anlayabilmek özellikle Covid-19 pandemisi sürecinde önemli bir hâl aldı...
DevamıBu kitap insanların zamana paradan daha çok değer vermelerinin daha iyi hissettirdiğini öne sürüyor. Eski bir söz vardır: Vakit nakittir...
DevamıHastalık hayatlarımıza girdiğinden beri hepimizi bir korku kapladı. Dışarı çıkma yasaklarının yanı sıra izin verilse de...
DevamıDisosiasyon, herkesin duyduğu ancak çok az kişinin tanımlayabildiği şeylerden biridir. Zihniniz başka bir yerde olduğu için...
DevamıCovid-19 ile çevrelenmiş hayatınız ile ilgili çok fazla düşünmek sağlığınız ve iyiliğiniz adına zararlı olabilir...
DevamıPsikolojik dayanıklılık, stresli durumlara uyum sağlayabilme ve değişen koşullara psikolojik olarak ayak uydurabilme kapasitesi olarak tanımlanabilir...
DevamıVe daha nazik olan iç sesimize nasıl yer ayırırız?
DevamıYaşam boyunca benliklerimizi oluşturan birçok hikaye vardır. Bu hikayeler bizim benliğimizi ve diğerleriyle kurduğumuz ilişkileri hayat yolculuğumuzda ihtiyacımız olan...
DevamıPandemide üç ayı geride bırakırken, benden 3200 km uzaktaki 28 yaşında büyük kızımı ve eşini görmeyi çok istiyordum...
DevamıHerkes korkutucu olan travmatik bir deneyime karşı sabırlı olamaz. İyileşmek için önemli olan acı veren duyguların tamamen irdelenmesidir...
DevamıKırgınlığa yol açmış biri özür dilediğinde bazen, bu özür af dilenilen taraf için çok da rahatlatıcı veya ikna edici hissettirmeyebilir...
DevamıDuygusal ve ruhsal iyilik halini yeniden oluşturabilmek adına 5 ilke...
DevamıCOVID-19 Virüsüne Yakalanmak Hayatımı Yeniden Gözden Geçirmeme Neden Oldu. Yavaşlamak, Radha Ruparell’in gerçekte neyin önemli olduğunu...
Devamıİkinci Dünya Savaşı'nın sona ermesinden sonraki aylarda, Albert Einstein Amerikalıları üçüncü bir dünya savaşını hayal etmeye teşvik etmek için bir röportaj verdi...
DevamıYakınların kaybı her insanda farklı, ancak derin bir psikolojik sürecin başlangıcına işaret eder. Kırık bir kalpten ölecek gibi olma hissini hayatımızda en az birkaç kere duyarız, ancak araştırmalar...
DevamıGünlük stres etkenleriniz kaygınızı artırıyor mu? Kendinizi endişe, öfke ve geçmeyen bir suçluluk duygusu ile boğulmuş halde buluyor musunuz?
DevamıÖz-şefkat: Temel insani kavramlardan biri olarak taşıdığı önem üzerine yeni bir araştırma...
DevamıAraştırmalara göre, günlük sosyal etkileşimler iyilik halimiz için önemli...
DevamıZihin kolaylıkla yeni fikirlere kapalı hale gelebilir. ‘Başlangıç seviye’ aklını canlandırıp sürdürmek, öğrenmenin keyfini yeniden keşfetmemizi sağlar...
DevamıKalıcı olan OKB ümitsizliğe sebep olur bu şekildeki depresif düşünceler de kaygı üretir. Obsesif Kompulsif Bozukluk, anksiyetenin...
DevamıCovid-19 zamanında utancın oynadığı oyunlar hem karmaşık ve hem de artmaya devam ediyor. Pandemi döneminin kafa karıştıran yönlerinden biri, büyük ölçüde kapalı kapılar arkasında...
DevamıDonald Winnicott’a göre, ruh bizlerin içerisinde değil fakat bizlerin arasında... Aslen çocuk doktoru olan Donald Winnicott (1896-1971) 20. Yüzyılın ortalarında psikanalizin ana figürü haline gelmiştir...
DevamıÖz bilinç kaynaklı bir duygu olan utanç, kişiye içsel olarak değersizlik, yetersizlik, lekelenmişlik, pişmanlık hisleri aşılayarak olumlu duyguların...
DevamıÜnlülere taptığımız, özçekim kültürünün bir norm olduğu ve sosyal medyanın kendimizin “kusursuz” imajını oluşturmak için...
DevamıVerimliliğe adeta tapıyoruz. Daha fazla almak için daha az kullanın. Aynı gün teslimat. Aynı anda birkaç işi birlikte yapmak; bir yandan e-posta gönderirken, bir yandan da mesaj...
DevamıKovid-19 bize daha az iş odaklı bir toplum olma konusunda anlık bir bakış imkânı sundu. Fakat eski normale dönmeyi reddetmek için kararlılığa ihtiyacımız olacak...
DevamıDikkat hırsızlığına karşı ne yapmalıyız? Dikkati dağıtan şeyler için teknolojiyi suçlamayı bırakın...
DevamıFarklılıklar arasında köprü kuranlardan biri misin?
DevamıZorbalık, Dünya Sağlık Örgütünün tanımı ile kasti fiziksel veya sözel şiddet, ve göz korkutmaya karşılık geliyor...
DevamıOkul yöneticileri – bölüm başkanları, müdürler – büyük bir zorlukla karşı karşıyalar: Covid19 döneminin ortasında okul topluluklarını birleştirmek ve yeniden canlandırmak...
DevamıYaralarınız – kendinizin ya da size yapılmış olanlar- sizi hapseder...
DevamıCovid-19 krizinin ortasında korkularınız ile başa çıkabilmek...
DevamıHızlı tempolu ancak sıklıkla hareketsiz yaşam tarzımızın diğer birçok yönü gibi, ekran süresi da sağlık denklemine yeni değişkenler getirdi...
DevamıYalnız değilsiniz. Dünyanın farklı yerlerindeki pek çok insan depresyonda, kaygılı ya da stresli...
DevamıYeni araştırmalar; çocukların minimum risk altında olduğunu ancak eğitimlerinin büyük ölçüde zarar gördüğünü gösteriyor.
DevamıBu bir ebeveynden gelen alışılmadık bir terapi isteğiydi. Sekiz yaşındaki bir çocuğun annesi ve babası şu an her şeyin yolunda gittiğinden bahsetti fakat...
DevamıAnlamlı ve uzun vadeli hedefler sağlığınız ve mutluluğunuz için iyidir. Burada bunlara ulaşabilmek için bazı yöntemlerden söz edeceğiz...
DevamıYapışkan, korkutucu, takıntılı ve rahatsız edici düşüncelerin nasıl üstesinden geleceğiz?
DevamıHer şey kontrolden çıkmış gibi hissettiğimizde ne yapmalıyız?
DevamıIrkçılık bir psikolojik olgunluk ve bütünlük eksikliği işaretidir. Irkçılık, insan topluluklarında her zaman göze çarpan bir unsur olduğundan ...
DevamıPanik atak, bedende ve zihinde panik ya da korku olarak kendini belli eden düzenli bir yanlış alarm verme halidir. Bunun farkında olmak, onu kontrol altına...
DevamıBizi mutlu eden aktiviteler keyifsiz halimizin hem ürünü hem de sebebidir. Davranışlarımızla harekete geçerek bu döngüyü bozabiliriz...
DevamıPandemi sürecinde neler yaşadığımızı unutmayalım. Etrafımızdaki pek çok kişi karantina süreci bittikten sonra nasıl bir hayatın bizi beklediği konusunda merak duymaya başladı...
DevamıZamanınıza değerli bir eşyanız muamelesi yapın. Covid-19 pandemisi başladığından beri, pek çok kişi gibi siz de kendinizi...
DevamıSokağa çıkamazken kendinizi bunalmış hissediyorsunuz ve birdenbire elektronik öğrenme ve çalışma süreçlerine ayak uydurmak zorunda mı kaldınız? ...
DevamıCovid-19 ile başlayalım; yeni koronavirüs sebebi ile başlayan korkutucu hastalık. Hızlı yayılıyor, belli bir aşısı veya koruyucu tedavisi yok ve gerçekte...
DevamıSon birkaç haftadır hemen hemen hepimiz endişeliyiz ve bazılarımız günlük aktivitelerinden kendilerini korumak için uzaklaştılar...
DevamıDaima mutluluğun peşindeyiz; oysa asıl berraklığa, depresyon ve varoluşsal korkulardan ulaşıyoruz. Hayatın cehennem olduğunu itiraf ettiğinizde...
DevamıSabah uyandınız ve adeta otomatik bir şekilde banyoya yönelerek diş fırçasını elinize aldınız. Sabah kalkar kalkmaz dişinizi fırçalamak yıllar içinde...
DevamıDijital teknolojideki gelişmeler, yaşadığımız çağı ve geleceğimizi, düşünme ve seçim yapma haklarımızı dikkate almayan...
DevamıSosyal medya platformlarının, bağımlılığa benzer zararlı sonuçlar doğuran, kompülsif kullanımları bir tıbbi hastalık...
DevamıBu seküler teknik ve ahlaki temellerinden göreceli noksanlığıyla, karşıtları tarafından ‘McFarkındalık’ ...
Devamı“Bilinçli Farkındalık”, tek başına 1 Milyar USD’dan fazla hacimli ve –biraz paradoksal olarak- gittikçe çoğalan...
DevamıHayatta kötülüğün her zaman karşımıza çıkabileceği bilgisini hatırda tutarak mı yaşamalıyız ...
Devamı