61a1f23901311__manipulation1.jpg

Birinin Sizi Manipüle Ettiğinin 6 İşareti

27.11.2021

Sandra Silva Casabianca & Kimberly Drake

Belli birisinin yanındayken kafanızın karışmış olduğunu veya suçlu olduğunuzu hissediyor ve bunun sebebinin bilmiyor musunuz? Eğer öyleyse manipülasyonu hissediyor olabilirsiniz. Buna sebep olan işaretleri belirlemek yardımcı olabilir. İlişki içine yerleşmiş duygusal manipülasyonları algılamak zor olabilir. Bazı manipülasyon taktikleri o kadar incelikli olabilir ki, karşınızdaki kişinin davranışlarından ziyade sürekli olarak kendi davranışlarınızı incelemeniz gerekebilir. Bir ilişkide manipülasyon taktiklerine maruz kalan taraf olmak zihin sağlığınızı etkileyebilir. Ancak işaretleri ayırt etmeye başladığınızda olayın içindeyken dahi kendinizi koruyabilirsiniz. 

İlişkilerde manipülasyon nedir?

Psikolojik manipülasyon genellikle başka bir kişinin nasıl hissettiğini, düşündüğünü ve davrandığını kontrol etmeye çalışan kelimeler, ihmaller ve eylemlerden oluşur. Bu da kişinin kendisine, ilişkisine ve genel olarak dünyaya bakış açısını etkiler. 

İlişkilerdeki sürekli manipülasyon, benlik saygınızı etkileyebilir ve anksiyete veya depresyon belirtileri yaşamanıza neden olabilir. Manipülasyon romantik ilişkilerinize veya aile ilişkinize özel değildir. Arkadaşlıklarda hatta iş ilişkilerinde de ortaya çıkabilir. Manipülasyon, medya kapsamı, reklamcılık veya siyasi kampanyalar yoluyla da büyük ölçekte gerçekleşebilir. 

Manipülasyon Taktikleri Nelerdir?

Manipülasyonun farklı çeşitleri vardır. En yaygın 3 türü şunlardır: 

• Suçluluk tetiklenmesi. Başka biri yüzünden başınıza olumsuz bir şey geldiğini ima edebilirler veya kendinizi suçlu hissetmeniz için güvensizliklerinizle oynayabilirler. Buna kurbanı oynamak da dahildir. 
• Zorla yardım alma. Sizden bir şey elde etmek veya ilerlemek için kasten sizin ilgilinizi talep ederler.
• Hile. Gerçeği yanlış tanıtarak veya gizleyerek dürüst olmayabilirler. 

Ancak ilişkilerde manipülasyon, basit veya tanımlanması kolay olmayan başka şekillerde de olabilir. 
Diğer manipülasyon teknikleri ise:

• Aşk bombası. Hızlı bir şekilde duygusal ilgi ve bağımlılık oluşturmak için size yoğun ve kalıcı bir ilgi ve sevgi verebilirler. 
• Birinin kendinden şüphe etmesini sağlamaya çalışma. Sizi şüpheye düşürmek ve kendinizi sorgulamanız adına adımlar atabilirler.
• Pasif – agresif davranış. “Sadece şaka yapıyordum” veya “her şeyi çok kişisel alıyorsun” gibi reddetmeyi içeren alaycı yorumlar veya şakalar yapabilirler.
• Üçgen oluşturma. Bir fikri g-haklı çıkarmak veya sizi güvensiz hissettirmek için başka bir kişiyi duruma dahil edebilirler.
• Gizli veya açık tehditler. Belirli durum veya davranışlarla size korku aşılamak isteyebilirler.
• Sessiz muamele. Sizi görmezden gelebilir veya bir tür duygusal ceza olarak sizinle konuşmayı bırakabilirler. 

/website/assets/images/my1/images/61a1f3995ef59__manipulation2.jpg
İlişkilerdeki Manipülasyonun 6 İşareti

İlişkinizde manipülasyon ile karşı karşıya olduğunuzu ve dikkat etmeniz gerektiğini gösteren birçok işaret mevcuttur.

1 – İçgüdülerini görmezden gelmeye başlarsın
İlk kırmızı bayrak, bir şeylerin doğru olmadığını veya ısrarla istemediğiniz şeyleri yaptığınız hissi olabilir. Bu hissi görmezden gelebilir ve kendinizi her şeyin yolunda olduğuna ikna etmeye çalışabilirsiniz. “İçgüdünüze güvenin” ifadesi, manipülasyon yaşıyor olabileceğinizi düşündüğünüzde oldukça yararlıdır. Örneğin, partnerinize her buluşmanızda telefonu ile ilgilendiği için mutsuz olduğunuzu söyleyin. Bunu gündeme getirdiğiniz anda çok hızlı bir şekilde öfkeden çılgına döndüğünüzü fark edersiniz. Bu konuşma daha sonra güzelim randevunuzu tartışmaya neden olarak nasıl mahvettiğinize döner. Böylece ne demek istediğinizi unutur ve kendinizi durumu düzeltmek adına çabalarken bulursunuz. Bu sırada partneriniz tekrar telefonuna döner. 
“Az önce ne oldu?” diye kendinize sorarsınız ama olay daha fazla büyümesin diye konuyu kapatırsınız. 

2 – Bu ben miyim diye merak etmeye başlarsın
Eğer kendinizden ve kendi güdülerinizden şüphe etmeye başladıysanız manipülasyon taktiğinin alıcı tarafında olduğunuzu söyleyebiliriz. Belki bir zamanlar belli bir konuyla baş edebilme yetinizden eminsiniz ama şimdilerde yapabileceklerinizi sorgulamaya başladınız. İlişkinizdeki problem “siz misiniz?” diye sorgulamaya başlamış bile olabilirsiniz. 
Örneğin, partnerinize telefonda çok fazla vakit harcadığını tekrar söylemeyi denediniz ve o da size karşılık olarak sizin de aynı şekilde olduğunuzu ve her zaman tartışmak için bir sebep bulmaya çalıştığınızı söyledi. Durumun gerçekte böyle olmadığını hissetseniz bile bu savunmayı 3. kez duyduğunuzda problemin bazı şeyleri akışına bırakmamanız olup olmadığını merak etmeye başlıyorsunuz. Belki de sadece “sakinleşip” akşamın tadını çıkarabilirsiniz. 

/website/assets/images/my1/images/61a1f3cc186d1__manipulation3.jpg

3 – Suçlu hissedersin
Birinin sizi duygusal olarak manipüle ettiğinin yaygın bir işareti, ilişkide belli bir şekilde hareket ettiğiniz için kendinizi suçlu veya utanmış hissetmeye başlamanızdır. Örneğin iki farklı işte çalışıyorsunuz ve kendinize bile güçlükle vakit ayırabiliyorsunuz. Aylar sonra boş bir gününüz oluyor, evde pijamanızı giyip televizyon izleyerek günü geçirmeye karar veriyorsunuz. Bunu annenize söylediğinizde üzüldüğünü fark ediyorsunuz. Annenize ne olduğunu sorduğunuzda boş gününüzde gidip onu ziyaret etmeyecek olmanıza inanamadığını söylüyor. Birden kendinizi o kadar suçlu hissediyorsunuz ki, kendinizi ona ev işlerinde yardım ederken buluyorsunuz. 
Aynı senaryo farklı sebeplerden dolayı tekrarlansa da, istediğinizi söylemediğiniz veya yapmadığınız için ısrarla suçluluk hissediyorsanız, manipülasyon adına kırmızı bayrak havada demektir. Manipülatör, özellikle sınırlar koymaya çalıştığınızda memnuniyetsizliğini ifade eder. Ardından diğer kişiyi mutlu etmek ve suçlu hissetmemek için pes edersiniz. 

4 – Kişilik algınız bulanıklaşır
Manipülasyonun yaygın işaretlerinden birisi de, bir başkasının fikirlerinizden ve ilgi alanlarınızdan vazgeçmeniz yönündeki gizli veya aşikar taleplerini izledikten sonra “kim olduğunuz” duygusunu kaybetmeye başlamanızdır. Örneğin, bazı romantik çiftlerde bir taraf diğerinin hayat şeklini ve ilgi alanlarını benimseyerek tartışmalardan kaçınır. Partneriniz, ailenizle veya arkadaşlarınızla vakit geçirmekten ya da keyif aldığınız şeyleri yapmaktan ısrarla uzak duruyor olabilir. Onlarla vakit geçirmek istiyorsan “onların” istediklerini yapmak zorunda gibisindir. Aile ilişkilerinde, kim olduğunuzu ve yaşam seçimlerinizi tam olarak ifade edemediğinizi hissedebilirsiniz ve onların yanındayken farklı davranabilirsiniz. 

5 – Yumurta kabuğunun üzerinde yürürsün
Korkuyu yoğun ve tehdide karşı tepki olarak düşünebilirsiniz. Ancak korku, çatışmalardan kaçınmak için harekete geçmekte veya bazı şeyleri söylemekte tereddüt etmek olarak da kendini gösterebilir. Ne hissettiğinizin farkında bile olmadan otomatik olarak bazı konulardan veya hareketlerden kaçınıyor olabilirsiniz. 
Bazı insanlar öfkeyi manipülasyon taktiği olarak kullanabilir. Öfke patlamaları, karşılarındaki insanların geri adım atmasına veya tepkiden kaçınmak adına davranışlarını değiştirmesine sebep olur. Bu dinamiği bir ebeveynin çocuğunu bir şey yapmaması konusunda uyarırken görebiliriz, o uyarmazsa diğer ebeveyn çılgına dönecektir. 
Bir yetişkin olarak, açık bir tetikleyici olmadan da davranışlarınızın aşırı farkında olabilir ve kaygı belirtileri yaşayabilirsiniz. Her kararı “diğer kişi ne yapacak?” şeklinde düşünerek alabilirsiniz. Örneğin, arkadaşınızın doğumgünü partisine gitmek istersiniz ama partnerinizin onlardan hoşlanmadığını da bilirsiniz. En son arkadaşlarınızla çıktığınızda eşinizin sizinle saatlerce konuşmadığını hatırlarsınız. Bu defa, daveti kabul etmeden önce iki kere düşünürsünüz, aksi taktirde partnerinizin memnuniyetsizliğine maruz kalacağınızı fark edersiniz. 


6 – Akıl sağılığını sorgulamaya başlarsın
Manipülasyon sadece stres ve anksiyeteye sebep olmaz, ayrıca davranışlarınızdan ve duygularınızdan emin olmamaya başlarsınız, kafanız tamamen karışır. Verdiğiniz tepkilerin akıl sağlığınızın yerinde olmadığını gösteren semptomlar olup olmadığından endişe edersiniz. Örneğin, eşinizle tatilde nereye gideceğinizi konuşurken neden Meksika’yı düşünmediğinizi sorar. Ona en son ziyaretinizin berbat geçtiğini konuştuğunuzu hatırlatırsınız. Size cevabı şu olur: “ben öyle bir şey demedim, sen öyle sanmışsın!”. Defalarca kez oranın hiç hoş bir yer olmadığını söylediğinden, bir daha asla gelmek istemediğini söylediğinden eminken bile acaba “bu benim düşüncem miydi?” fikrine kapılırsınız. Ve partnerinize göre bu size hep oluyordur. 
Biri sürekli olarak sizi gaza getirdiğinde, hafızanızı belirli şeylerin olup olmadığından emin olamadığınız bir noktaya kadar sorgulamaya başlarsınız. Bu durumun “ilginç bir şekilde“, sadece aynı insan etrafınızdayken başınıza geldiğini fark edersiniz. 

Neden Bazı İnsanlar Sürekli Olarak Manipülasyon Taktiklerini Kullanırlar?

Her insan karşısındakini manipüle ettiğinin farkında olmaz. İlişkilerin böyle yürüdüğünü, sizin de onları manipüle ettiğinizi ve onların da buna tepki verdiğini düşünürler. Bazı durumlarda davranışlarının farkında olurlar ancak sizi nasıl etkilediklerini göremezler. Diğer taraftan manipülasyon oyunlarını bilinçli olarak oynayanlar, ne yaptıklarını ve bu davranışlarının insanları nasıl etkilediğini çok iyi bilirler. Bu onları her zaman “kötü adam” yapmaz. Aksine bu durum onların mental bir problemleri olduğunu ve profesyonel desteğe ihtiyaçları olduğunu gösterebilir. Araştırmalar  çoğu insanın zaman zaman farklı formlarda manipülasyonlar sergilediğini gösterse de, manipülatif taktikleri sürekli olarak kullananların kontrol açlıkları sebebiyle karmaşık sebepleri olduğunu vurgular. 

Sebeplerinden bazıları şunlardır:
• Narsisistik Kişilik Bozukluğu (NPD) veya Histrionik Kişilik Bozukluğu gibi, B sınıfı kişilik bozukluğuna sahip olmak
• Manipülasyon taktiklerinin sıradan bir şekilde kullanıldığı bir ortamda yetişmiş olmak
• Kontrolü kaybetme veya yargılanma korkusu taşımak
• Kısıtlı iletişim becerilerine sahip olmak ve etkili bir şekilde iletişim kuramamak
• Savunma mekanizmalarına saplanıp kalmak
• Kaygılı bir bağlanma tarzına sahip olmak

/website/assets/images/my1/images/61a1f3ed6dcfc__manipulation4.jpg
Kendimizi Nasıl Koruruz?

İlişkideki manipülasyon işaretlerini fark edebilmek kendinizi korumanız adına ilk adımdır. Aşağıda bazı önlemlerden bahsedeceğim:
Bir insanla karşılaştığınızda duygularınızın farkında olun
O insanla beraberken nasıl hissettiğinize dikkat etmeye çalışın. Kendinden şüphe etme, korku veya suçluluk gibi rahatsız edici duygular hissediyorsanız bir süre uzaklaşıp neler olup bittiğini düşünmeye çalışın. 
Konuşmanızı bir konu üzerinden yapın
Manipülasyon taktiklerini kullanan kişiler çoğunlukla sohbet konusunu saptırmaya çalışır. Bunu sizi gerçek konudan uzaklaştırmak veya liderliği ele almak amacıyla yapabilirler. Konuya lazer gibi odaklı kalmak konuşmanın istedikleri yöne gitmesini engelleyebilir. 
Sınırlar koyun
İlişkilerdeki belirsiz sınırlar manipülasyonun kolaylıkla oluşmasına zemin hazırlar. Sınırları en baştan belirlemek ve karşınızdakinin ona uymasını sağlamak ilişki açısından faydalı olacaktır. İlişkinin en başından bu sınırları oluşturmak kolay olsa da neye tolerans gösteremeyeceğinizi söylemek için asla çok geç değildir. 

Manipülasyon Taktiklerini Kullanan Birisi Değişebilir Mi?

Değişime kararlı olan ve ihtiyaç duyduğundan bunun için destek alan herkes değişebilir. Ancak değişime açık olmayan ve davranışlarının farkında olmayan bireyler için bu durum geçerli değildir. Bu yüzden kendinize odaklanmanız ve ilişkiden ne beklediğinizi bilmeniz büyük önem taşır. Geri kalan sizin elinizde olmayabilir. 

Tekrar özetleyelim…

Herkes arada sırada kullanıyor desek de bazı insanlar manipülasyon taktiklerini yaşam biçimi haline getirir. Bazı manipülasyon tekniklerini fark etmek zor olabilir ama bunları fark etmek kendinizi korumanıza ve ilişkiniz hakkında karar vermenize yardımcı olacaktır. Sürekli manipülasyon içeren bir ilişki içerisinde olmak güveninize ve zihin sağlığınıza büyük zararlar verebilir. Değişim mümkündür ancak insanların bunu istemesi önemlidir. Bu sebeple önce kendinize odaklanmalı ve açıkça belirlenmiş sınırlara sahip olmalısınız.

Çeviren: Uzman Psikolog Lamia Kalender Ergül
Instagram: uzmpsklamiaergul
Kaynak: https://psychcentral.com/blog/signs-manipulation-in-relationships#signs

Facebook
Facebookta Paylaş
Twitter
Twitterda Paylaş
Twitter
E-Posta ile Paylaş
Whatsapp
Whatsappta Paylaş

ÖNCEKİ HAFTALAR