604a0b8ab226a__1.jpg

Minnettar Olmanın Psikolojisi

11.03.2021

Minnettarlık, kişinin sahip olduklarına duyduğu takdirin ve şükranın bir ifadesidir. Maddi değerden bağımsız bir değerin tanınmasıdır. Bu sosyal duygu, ilişkileri güçlendirir ve ilkel dönemlerdeki başkalarına yardım etmenin ve karşılığında yardım almanın hayatta kalmaya olan etkisinden kaynaklanır. Araştırmalar, beynin belirli bölgelerinin minnettarlığı yaşama ve ifade etmeye hizmet ettiğini öne sürüyor. Yapılan beyin taramaları, insanların minnettarlıklarını ifade etmelerini gerektiren bir durumla karşı karşıya kaldıklarında, beyinlerinde kalıcı bir değişim yaratarak gelecekteki minnettarlık deneyimlerine karşı bir duyarlılık geliştirdiklerini gösteriyor.

Minnettarlık, kişiyi daha mutlu hissettiren bir duygudur, aynı zamanda bir ruh hali ve bir kişilik özelliğidir. Bazılarımız, günlük bir alışkanlık olarak minnettar olmaya daha yatkındır. Yapılan araştırmaların sonuçları incelendiğinde, minnettarlığın zihinlerimizde ve bedenlerimizde gerçekten nasıl işe yaradığına dair göstergeleri bu makalede sizlerle paylaşacağız.

1- Şükran, bugünden minnet duymaya izin verir ve olumlu duyguları büyütür.

Duygular üzerine yapılan araştırmalar, olumlu duyguların etkilerinin hızlıca yok olabileceğini gösteriyor. Duygusal sistemlerimiz yeniliği ve değişimi severler, bu sebeple yeni ve olumlu yaşam koşullarına hemen adapte oluruz. Böylece çok kısa bir süre sonra yeni araba, yeni eş, yeni ev artık o kadar yeni ve heyecan verici hissettirmez.

Ancak minnettarlık, bir şeyin değerini takdir etmemizi sağlar. Bu şekilde, o şeyden daha fazla fayda elde edebiliriz. Aynı zamanda minnettarlık, hayata daha fazla katılmamızı sağlar. Deneyimlerimizin olumlu yanları daha çok fark edebilir ve hayattan aldığımız zevki artırabiliriz. Yolunda giden şeylere alışıp sıkılmak yerine iyiliklerini takdir edebiliriz. 

https://kemalsayar.com/website/assets/images/my1/images/604a0c32339e4__2.jpg

2. Şükran, kıskançlık, kızgınlık, pişmanlık gibi olumsuz duyguları - mutluluğumuzu yok edebilecek duyguları - engeller. 

Psikolog Alex Wood tarafından Journal of Research in Personality'de 2008 yılında yapılan bir çalışma da dahil olmak üzere, minnettarlığın depresyon ataklarının sıklığını ve süresini azaltabileceğini öngörülüyor. Çünkü aslına bakarsak, aynı anda hem kıskanç hem de minnettar hissedemeyiz çünkü kıskançlık ve şükran uyumsuz duygulardır. Minnettarsanız, sahip olmadığınız bir şeye sahip olan birine öfkelenmezsiniz. Yapılan araştırmalar, yüksek düzeyde minnettarlığa sahip insanların düşük düzeyde kızgınlık ve kıskançlık duyduğunu gösteriyor.

3. Minnettar insanlar strese daha dayanıklıdır. 

Çok sayıda çalışma, travma, sıkıntı ve ıstırap karşısında insanların minnettar eğilimleri varsa, daha çabuk iyileşeceklerini gösteriyor. Minnettarlık, insanlara olumsuz deneyimleri anlamlandırabilecekleri ve travma sonrası stres, kalıcı kaygı gibi olumsuz etkilerden korunmalarına yardımcı olabilecek bir bakış açısı veriyor.

4. Minnettar insanların daha yüksek bir öz-değer duygusu vardır. 

Minnettar olduğunuzda, başka birinin sizin için yaptığı bir şeyi fark eder ve takdir edersiniz. Başkalarının hayatınıza yaptığı katkıları fark etmeye başladığınızda, diğer insanların size değer verdiğini fark etmiş olur, ve kendinizi görme biçiminizi olumlu yönde değiştirebilirsiniz.

Minnettarlığın size fayda sağlaması için paylaşmanıza gerek yok! 

Bir araştırma kapsamında, şükran mektupları yazmaları istenilen katılımcılara, mektupları alıcıya göndermemeleri söyleniyor. Mektuplarını gönderenler kadar göndermeyenler de şükran duymanın faydalarını görüyor. Bu, şükran mektubu yazmanın yararlarının tamamen bu minnettarlığı başka bir kişiye iletmeye bağlı olmadığını, yalnızca o minnet duygusunu yaşamanın bile etkili olduğunu göstermektedir. 
Bu nedenle, birine minnettarlık mektubu yazmayı düşünüyorsanız, ancak göndermekten emin değilseniz, yine de yazabilirsiniz. Mektubu yazmak, hayatınızdaki insanları takdir etmenize ve odak noktanızı olumsuz duygu ve düşüncelerden uzaklaştırmanıza yardımcı olabilir.

https://kemalsayar.com/website/assets/images/my1/images/604a0c924e8e5__3.jpg

Minnettarlığın faydaları zaman içinde ortaya çıkar

Şükran duymanın zihin sağlığına olumlu etkilerinin hemen ortaya çıkmadığını, ancak zaman içinde yavaş yavaş arttığını belirtmek önemlidir. Araştırmalarda, yazma etkinliklerinin bitiminden bir hafta sonra zihin sağlığı düzeylerinde farklılık göstermeyip, etkinliklerinden dört hafta sonra diğerlerine göre daha iyi bir zihin sağlığı bildirmişler. Üstelik 12 hafta sonra yapılan çalışmada olumlu etkilerin daha da yükseldiğini görülmüş.
Şükran duyma sürecinizin başında, pratiklerinizin hemen ardından dramatik bir şekilde daha iyi hissetmeyebilirsiniz. Sabırlı olun ve minnettarlığın faydalarının devreye girmesinin zaman alabileceğini unutmayın.

Genellikle çalışmalarda insanların minnettar oldukları şeyleri düzenli olarak kaydettikleri bir "şükran günlüğü" tutmalarını sağlayarak şükran duygusunu kazanmaları hedeflenir.

Minnettarlık günlükleri ve diğer şükran uygulamaları genellikle çok basit görünse de, çok etkili sonuçlara ulaşılabiliyor. Sekiz ile 80 yaş aralığında binden fazla kişiyi inceleyen bir araştırma, şükran duyan kişilerin en yüksek oranda fayda gördükleri alanları şu şekilde sıralıyor:

Fiziksel
• Daha güçlü bir bağışıklık sistemi
• Ağrı ve sızılardan daha az rahatsız olmak
• Düşük kan basıncı
• Daha fazla egzersiz yapmak ve sağlığa dikkat etmek
• Daha sağlıklı ve kaliteli uyku uyumak
Psikolojik
• Olumlu duygularda artış
• Daha canlı ve zinde olmak 
• Hayattan daha fazla neşe ve zevk almak
• İyimserlik ve mutluluk düzeyinde artış
Sosyal
• Daha yardımsever, cömert ve şefkatli olmak
• Daha bağışlayıcı olmak
• Daha fazla dışa dönük olmak
• Daha az yalnız hissetmek.

Sosyal alandaki faydalar özellikle önemlidir çünkü şükran, sosyal ilişkileri güçlendiren bir duygudur. Minnettarlığın bileşenlerinden biri, iyiliğin takdiridir. Bu, hayatın mükemmel olduğu anlamına gelmez veya şikayetleri, zorlukları ve zorlukları göz ardı etmez. Ancak hayata bir bütün olarak baktığımızda, minnettarlık bizi hayatımızdaki bir miktar iyiliği tanımaya ve tanımlamaya teşvik eder.
Bileşenlerin ikincisi ise bu iyiliğin nereden geldiğini bulmaktır. Bu iyiliğin kaynaklarının kendimizin dışında olduğunu kabul ediyoruz. Çünkü gerçek minnettarlık başkalarına alçakgönüllü bir bağımlılık içerdir, diğer insanların bize hayatımızda iyiliğe ulaşmamıza yardım edecek irili ufaklı birçok armağan verdiğini kabul ediyoruz. 

https://kemalsayar.com/website/assets/images/my1/images/604a0cdbebe71__5.jpg

Minnettarlığa engel teşkil edebilecek zorluklar

Minnettarlığın iyi bir şey olması her zaman kolay olduğu anlamına gelmez. Minnettarlık pratiği yapmak, kemikleşmiş psikolojik eğilimlerimizle çelişebilir. Bunlardan biri “kendine hizmet eden önyargı"dır. Bu, iyi şeyler olduğunda bunun kendi yaptığımız bir şey sayesinde olduğunu düşündüğümüz, kötü şeyler olduğunda ise koşulları suçladığımız bir savunma mekanizması olarak ortaya çıkar.
Minnettarlık kendine hizmet eden önyargıya oldukça terstir çünkü minnettar olduğumuzda, başarımız için diğer insanlar takdir edilir. “Bazılarını kendim başardım, ancak ailem bana bu fırsatı verdi" veya, “Öğretmenlerim, akıl danıştıklarım, arkadaşlarım yol boyunca bana yardımcı oldu. " diyebilmek, kendi kendine hizmet eden bir önyargıdan çok farklıdır. Minnettarlık, çevremizi kontrol altında tutma ihtiyacımıza da ters düşer. Zaman zaman hayatı olduğu gibi kabul ederek sahip olduklarımıza şükredebilmek gerekir.

Minnettarlığı geliştirmek

1- Bir şükran günlüğü tutmak. Bu, sizin için her hafta minnettar olduğunuz beş şeyi listelemek anlamına gelebilir. Bu uygulama sayesinde bilinçli olarak dikkatinizi daha minnettar düşünceler geliştirmeye ve nankör düşünceleri ortadan kaldırmaya odaklayabilirsiniz. Hayattaki hediyeleri yeni ve heyecan verici olarak görebilmenize yardımcı olabilir. 

2- Bir başka minnettarlık alıştırması olarak, düzenli bir şekilde, belki sabah ilk iş, belki akşamları, “var”larınızı sayma pratiği yapabilirsiniz. Bugün neye minnettarsınız? Tercihinize göre zihninizden geçirebilir, ya da bir kağıda yazabilirsiniz.

3- Soyut düşünce yeteneği henüz gelişmemiş çocuklarla çalışırken özellikle etkili olabilecek bir yöntem ise somut hatırlatıcılar kullanmaktır. Örneğin bir “şükran kavanozu” edinip içine cebinizde kalan bozuk paraları koyabilir, her defasında minnettar olmaya odaklanabilirsiniz. Günün sonunda kavanoz dolduğunda ise, içindeki parayı muhtaç bir kişiye ya da topluluklara bağışlayabilirsiniz. Bunun gibi uygulamalar sadece çocuklara minnettarlığın önemini öğretmekle kalmaz, aynı zamanda minnettarlığın insanları başkalarından aldığımız gibi başkalarına da vermeye sevk ettiğini gösterebilir.

Hazırlayan: İlayda Deringör

Kaynaklar:
Brown, J., Wong, J. (June 6, 2017). How Gratitude Changes You and Your Brain. Greater Good Website.
https://greatergood.berkeley.edu/article/item/how_gratitude_changes_you_and_your_brain

Emmons, R., (November 16, 2010). Why Gratitude Is Good. Greater Good Website.
https://greatergood.berkeley.edu/article/item/why_gratitude_is_good

 

 
Facebook
Facebookta Paylaş
Twitter
Twitterda Paylaş
Twitter
E-Posta ile Paylaş
Whatsapp
Whatsappta Paylaş

ÖNCEKİ HAFTALAR