60ad1c720869a__1.jpg

Annenin Depresyonu Çocuğun Eleştiriye Nasıl Tepki Vereceğini Etkileyebilir!

25.05.2021

Jutta Joormann

Eleştirilmek, özellikle anneleri depresyona giren çocuklar için zordur.
Anahtar Noktalar:
• Depresyonda olan annelerin çocukları, depresyonda olmayan annelerin çocuklarına göre eleştirilere daha olumsuz yanıt verme eğilimindedir.
• Anneler, babalar ve kardeşler dahil olmak üzere tüm aile üyelerinden gelen eleştiriler benzer bir olumsuz pekiştireç etkisine sahip olabilir.
• Övgü, annedeki depresyon geçmişine bakılmaksızın tüm çocuklara fayda sağlıyor gibi görünüyor.

Çocuklar, evden okula, etrafındakilerden sürekli olarak hem eleştiri hem de övgü alıyorlar. Ancak, aldıkları geri bildirimlere verdikleri tepkiler çocuktan çocuğa farklılık gösteriyor. 

Çocuklarının yaşamı boyunca depresyon yaşayan annelerin  çocuklarının da depresyon yaşama riskinin yüksek olduğu iyi bilinmektedir. Önceki araştırmalar, bu artan riskin, özellikle annesinden gelen geri bildirimlere karşı çocuğun artan hassasiyetinin bir sonucu olabileceğini öne sürüyor (Mellick et al., 2015). 

Anne depresyonu ve çocuğun geribildirime tepkisi üzerine yapılan çoğu çalışma, yalnızca eleştiriyi içeren olumsuz geribildirime ve neredeyse yalnızca annenin eleştirisine odaklanmıştır. Bununla birlikte, olumlu geribildirim ve çocukların buna tepki verme şekli de zihinsel sağlıklarını önemli ölçüde etkileyebilir (Alto et al., 2018).

https://kemalsayar.com//website/assets/images/my1/images/60ad1d8c8d2de__2.jpg

Buna ek olarak, anneler çocuklarının hayatında şüphesiz önemli figürler olsalar da, fark yaratanlar kesinlikle yalnızca onlar değildir. Aslında, babalar, kardeşler ve arkadaşlarla olan ilişkilerin tamamının çocukların ruh sağlığına katkıda bulunduğunu gösteren önemli araştırmalar vardır (Finan ve diğerleri, 2018). 

Dr. Reuma Gadassi-Polack (2021) liderliğindeki laboratuvarımızdan yakın zamanda yapılan bir çalışma, annelerden, babalardan, kardeşlerden ve arkadaşlardan gelen eleştiri ve övgülerin çocukların depresyonuyla nasıl ilişkili olabileceğini araştırıyor. Ek olarak, bu araştırmada, depresif annelerin çocuklarının depresif olmayan annelerin çocuklarına kıyasla eleştiriye karşı daha duyarlı ve övgüye daha az duyarlı olup olmadıklarını keşfetmek amaçlandı. Araştırmacılar, depresyon öyküsü olan veya olmayan bir annesi olan 8 ile15 yaş arasında, 72 çocuk ve ergen üzerinde çalıştılar. Gençler,21 gün boyunca her gün, depresif belirtilerini ve annelerinden, babalarından, kardeşlerinden ve arkadaşlarından eleştiri ve / veya övgü alıp almadıklarını bildirdikleri kısa bir anket doldurdular.

Eleştiri, Depresyonlu Annelerin Çocuklarına Zarar Verir. Övgü Herkese İyi Gelir

 

https://kemalsayar.com//website/assets/images/my1/images/60ad1d5065986__3.png

Araştırmadaki tüm gençler, bir aile üyesi tarafından eleştirildiğinde daha fazla depresyon belirtisi gösterirken, bu etki, anneleri depresif olan gençler için çok daha güçlüydü. Depresif anneleri olan bu çocuklar, arkadaşları tarafından eleştirildiklerinde depresyonda artış gösteren tek çocuklardı.

Daha iyimser bir bulgu, annelerden veya babalardan övgü almanın, annede depresyon öyküsü olsun ya da olmasın, araştırmadaki tüm gençlerde depresif belirtilerin azalmasıyla ilişkili bulunmasıdır. Başka bir deyişle, eleştiri çoğunlukla depresif annelerin çocuklarını incitirken, övgü (ebeveynlerden) herkese fayda sağlamaktadır.

https://kemalsayar.com//website/assets/images/my1/images/60ad1e7d749e5__4.png

Annelerin çocuklarının ruh sağlığı üzerinde kesinlikle önemli bir etkisi olsa da, bu çalışma babalardan ve kardeşlerden gelen geri bildirimlerin de önemli olduğunu vurgulamaktadır. Herhangi bir aile üyesinden (anneler, babalar ve kardeşler) gelen eleştiri, çocuklarda depresyon belirtilerini artırabilir. Bunun yanı sıra, anne ve babadan övgü, depresyon belirtilerini azaltır.

Geribildirim Vermenin Doğru Yolu

Çoğu zaman, insanlar çocuklarının gelişmesine yardımcı olmak amacıyla çocuklarını eleştirirler, fakat bu eleştirilerin özellikle zamanla tekrarlandığında daha olumsuz sonuçları olabilir. Gadassi-Polack ve ark. (2021), eleştiriye karşı artan tepkiselliğin depresif semptomları şiddetlendirebileceğini ve depresyon için bir risk faktörü olabileceğini öne sürmektedir. Eleştiriyi muhtemel bir risk faktörü olarak tanımlamak, depresyondaki bir anneye sahip olduklarından dolayı depresyon riski taşıyan bu çocuklar için en iyi müdahalelerin ne olduğunu anlamamızı sağlar.

https://kemalsayar.com//website/assets/images/my1/images/60ad1eb22304a__5.jpg

Bu çalışma, risk altındaki bu çocuklara fayda sağlayabilecek bazı erken müdahaleleri önermektedir. Diğerleriyle karşılaştırıldığında, anneleri depresif olan bu çocuklar, eleştiriye karşı daha olumsuz duyguları olabileceğinden, eleştiriye yapıcı bir şekilde yanıt vermekte zorlanabilirler. Eleştiriyi tamamen esirgemek yerine, bu çocuklara eleştiriyi nasıl yeniden çerçeveleyeceklerini ve eleştiri almakla ilgili olumsuz duygularını düzenleme biçimlerini nasıl iyileştireceklerini öğretmek, eleştirinin onlar üzerindeki olumsuz etkisini ortadan kaldırmaya yardımcı olabilir.

Sonuç olarak, eleştiriyle nasıl başa çıkılacağını öğrenmek, sadece depresyon riski altındaki çocuklar için değil, herkes için yararlıdır. Bununla birlikte, aile üyeleri, çocukların kendilerine gelen eleştirilere tepki vermelerine yardımcı olmanın yanı sıra çocukları daha fazla övmeyi de düşünmelidir.

https://kemalsayar.com//website/assets/images/my1/images/60ad1ed613ed4__6.jpg
Bu bulguları akılda tutarak, başkalarına, özellikle de çocuklara nasıl geribildirim verdiğinizi düşünmek ve buna nasıl tepki verdiklerine dikkat etmek önemlidir. Sözleriniz şu anda fark ettiğinizden daha kalıcı bir etkiye sahip olabilir ve çocuğunuz eleştiriyi nasıl kabul edeceğini sizden öğrenmekten büyük ölçüde faydalanabilir. Kuşkusuz bu hepimiz için önemli bir yaşam becerisidir. Bu çalışmadan alınan bir başka mesaj da, çocuğunuzu veya kardeşini övmek için zaman ayırmanızın onların zihinsel sağlıklarını iyileştirmede çok yararlı olabileceğidir.

Çeviren: Klinik Psikolog Feyza Topçu           
İnstagram: @feyzatopcucom
Kaynak:
https://www.psychologytoday.com/us/blog/thoughts-and-feelings/202105/maternal-depression-may-affect-how-children-respond-criticism        

Facebook
Facebookta Paylaş
Twitter
Twitterda Paylaş
Twitter
E-Posta ile Paylaş
Whatsapp
Whatsappta Paylaş

ÖNCEKİ HAFTALAR