627cecd5b0dad__1.png

Beyniniz sisli mi? İşte beyin sisini dağıtmanın 5 yolu

12.05.2022

 JILL SUTTIE

Araştırmalar; izolasyon, stres ve belirsizliğin unutkanlık ve düzensizliğe neden olabileceğini gösteriyor. İşte bu konuda yapılacaklar.
Geçen gün arkadaşım Kristina bir akşam kocasını istemeden evlerinin alt katına kilitlediğini anlattı. Kocasının orada olduğunu biliyordu, fakat dikkati dağılmış bir şekilde gece için kapıyı kilitlerken, tamamen aklından çıkmıştı. Ertesi sabah kocasından onu lütfen bırakmasını isteyen bir mesaj görene kadar ne yaptığının farkında değildi.

“Ona bunu yaptığıma inanamadım.” diyordu. “O an ya da sonrasında ne yaptığımın farkında olmadığıma şaşkına döndüm ve korktum.”

Kristina'nınki yakın zamanda odaklanmakta, karar vermekte veya bir şeyleri hatırlamakta daha fazla sorun yaşadıklarını belirten insanlardan duyduğum birçok hikayeden biri. Bunu kendim de yaşadım; anahtarları yanlış yere koymak, randevuları unutmak ve boş odalarda ışıkları açık bırakmak gibi. İşe gelince, daha az odaklanıyor ve işleri halletmekte sorun yaşıyorum. 

Belki bunun sebebi haber okuyarak, alışveriş yaparak, çalışarak ve hatta Zoom üzerinden sosyalleşerek internette çok zaman geçirmemdir. Sürekli bir ekrana baktığınızda, özellikle de Ukrayna'da gelişen olayları takip ediyorsanız, aşırı bilgi yüklemesinden dolayı stres ve dikkat yorgunluğu çekmeniz kaçınılmazdır.

Pandeminin duygusal bedelleri de fayda sağlamıyor. COVID-19 koşullarının insanların, özellikle belirsizlikle iyi baş edemeyenlerin, stres düzeylerini, uyku ve ruh sağlıklarını etkilediği açık. Bu da dikkat, hafıza veya karar verme gerektiren görevlerde daha düşük performansa yol açarak bilişsel sağlığımızı etkiledi.

Salgının en kötü dönemi geçmiş olsa da - vakalar ve ölümler düşüyor ve başka bir yerinde sığınma kararının pek yakın tehlikesi yok- çoğumuz hala bu bedeli “beyin sisi” şeklinde ödüyoruz. Araştırmacılar, pandeminin insanların bilişlerini –odaklanma, dikkat, plan yapma kabiliyeti ve daha fazlası- olumsuz etkilediğini belirtti. Yaşlılar özellikle savunmasız olsa da çoğumuz son olayların ardından bir dereceye kadar beyin sisinin sıkıntısını çekiyor olabiliriz. İşte sisi kaldırmak için atabileceğiniz bazı adımlar.

1- Haber tüketme konusunda daha bilinçli olun
/website/assets/images/my1/images/627ced9998627__2.jpeg

COVID ile ilgili sürekli değişen tavsiyelere ayak uydurarak veya iklim değişikliği ya da Ukrayna'daki savaş hakkında okuyup durarak plan yapmaya çalışsak ve başarısız olsak da gelecekle ilgili endişelerden veya felaketlerden kaçınmak zor. Bu beynimizi etkileyecek.

Ne yazık ki gazeteler, TV haber programları ve birçok sosyal medya sitesi dikkatinizi çekerek para kazanıyor ve hiçbir şey dikkatinizi olumsuz haberlerden daha iyi çekemez. Fakat krizlere tekrar tekrar maruz kalmak, iyi oluşumuza zarar verir ve kötü karar vermemize yol açabilir.

Stresi azaltmak ve zinde kalmak istiyorsak, medya tüketimimizi azaltmanın ve haberleri nasıl tükettiğimiz konusunda daha bilinçli olmanın yolları var. Örneğin, Ukrayna'da yurtdışında neler olup bittiğine dair son gelişmeleri okuduktan sonra, aynı hikayelerin mide bulandırıcı bir şekilde tekrarlandığı 24 saatlik kablolu haberleri izlemeyi es geçebilirsiniz. Daha az yalnız, depresif ve endişeli hissetmenize yardımcı olabileceğinden, sosyal medya kullanımınızı sınırlayabilirsiniz.
Gerçekten, genel olarak teknolojiye ara vermek, işte ve başka yerlerde daha iyi odaklanmanıza yardımcı olabilir.

2. Düzenli olarak egzersiz yapın – mümkünse dışarıda

Stresi yenmek veya depresyonla mücadele etmek için en iyi araçlardan biri egzersizdir. Ancak egzersiz yapmak aynı zamanda daha net düşünmek için de önemlidir.

Egzersiz yaptığımızda, en iyi performansı sergileyebilmek için oksijenasyona ihtiyaç duyan beyinlerimiz de dahil olmak üzere vücudumuzda kan akışını teşvik etmiş oluruz. Hareket etmek adına ara vermeyip uzun süre oturmak, bunamayla ilişkili beyin değişikliklerinin yanı sıra zayıf bilişsel işlevlerle de ilişkilendirilmiştir. Öte yandan, egzersiz yapmak daha iyi bir bilişle bağlantılıdır ve orta düzeyde egzersiz bile daha net düşünmemize ve odaklanma gerektiren görevlerde daha iyi performans sergilememize yardımcı olabilmektedir.

Yakınlarda bir park veya açık alan varsa yeşil alanlarda (özellikle ağaçların arasında) hareket ederek zaman geçirmeyi deneyin. Araştırmalar, daha doğal ortamlarda bulunmanın sağlığımız için yararlı olduğunu ve yalnızca egzersiz yapmanın getirdiklerinin ötesinde bilişimiz üzerindeki olumlu etkilerini doğrulamaktadır.

3- Başkalarıyla bağlantıda kalın

/website/assets/images/my1/images/627cee90eea57__3.jpeg
COVID kapanmaları sırasında sosyalleşememek, insanların bilişlerini özellikle zorlamış olabilir.

Örneğin, bir çalışmada, İskoçya'daki araştırmacılar, karantina kısıtlamalarının yürürlükte olduğu ve zamanla azaldığı koşullarda 18-72 yaşları arasındaki 342 yetişkinde bilişsel işleyişi test ettiler. Katılımcılar dikkatlerini, hafızalarını, karar vermelerini, zaman tahminlerini ve öğrenme becerilerini ölçen çevrimiçi görevleri yerine getirdiler; araştırmacılar aynı zamanda onların ne kadar izole olduklarını da ölçtüler. Araştırmacılar, test sonuçlarını kişilerin izolasyon düzeyiyle karşılaştırırken, insanların daha az izole olup ve daha fazla sosyalleşme fırsatı bulduklarında bilişlerinin geliştiğini buldular.

Bunların bir kısmı, egzersiz eksikliği gibi başka faktörlerden kaynaklanmış olabilse de, yakın zamanda yapılan pek çok araştırma (pandemi öncesi) incelemesi, sosyalleşmenin kendimizi bilişsel olarak formda tutmak için önemli olduğunu doğrulamaktadır. Ayrıca yalnızlığın, özellikle yaşlılar arasında, insanların bilişsel gerilemeye karşı savunmasızlığını artırdığı bulundu. Bu nedenle, beyninizin iyi çalışmasını sağlamak için başkalarıyla birlikte olmanın -elbette güvenli bir şekilde- yollarını aramak iyi bir fikir.

4- Yeni zorluklar deneyin

/website/assets/images/my1/images/627cef20a430c__4.jpeg

Birçoğumuz son birkaç yıldır ne yapacağımızı bilemez halde olsak da beynimiz için dolayısıyla bilişimizin iyiliği için her an bir şeyler yapabiliriz: yeni şeyler öğrenin.
Pandemi sırasında,  gelecekte oraya seyahat edeceğim ümidiyle Yunanca konuşmayı öğrenmeye başladım. Bu kesinlikle bilişsel bir meydan okumaydı - eğlenceliydi ve umarım demansı önlemeye yardımcı olur (ki bu benim ailemde oluyor). Muhtemelen karantina kısıtlamalarını yeni bir enstrüman öğrenmek, şiir veya hikaye yazmak, tarihlerini araştırmak veya mobilya inşa etmek için bir fırsat olarak kullanan insanları tanıyorsunuzdur.

Bir salgın olsun ya da olmasın, beyninizi yeni ve zorlu şekillerde kullanmak sinir sistemi sağlığı için iyidir ve beyninizin sağlıklı kalmasına yardımcı olur. Tabii ki, zaten temel prensiplere ayak uydurmak için mücadele ediyorsanız, yapacak daha fazlasını üstlenmemelisiniz. Hiç olmazsa yeni şeyleri günlük rutinlerinize dahil etme fırsatlarını fark etmek - yürüyüşe çıkarken yeni bir rota izlemek veya yeni bir tarif denemek bile - yapılacaklar listenize daha fazlasını eklemeden beyninize eğlenceli bir egzersiz sağlayabilir.

5- Kendinize karşı nazik olun

Halihazırda beyin sisinden kaçınmak için bir şeyler deniyorsanız ve yine de ona sahip gibiyseniz, bunun için kendinizi hırpalamayın. Olağanüstü zamanlardan geçiyoruz ve bu sebeple kendimize biraz öz-şefkat göstermemiz gerekiyor. Bu, basitçe hatalarınızdan dolayı kendinizi affetmekten (anahtarlarınızı birçok kez kaybetmek gibi) daha az sayıda iş vazifeleri adına aktif savunuculuğa kadar (böylece verimsizlik için küçük bir soluklanma odası oluşturabilirsiniz) her anlama gelebilir.

Kendinizi aşırı kaygı veya depresyonla boğuşuyor olarak bulursanız, profesyonel yardım almayı talep edebilirsiniz - çünkü tedavi aramak kendinize karşı nazik olmanın önemli bir yoludur. Güvenilir bir terapistle konuşmak, kronik duygusal sorunları nasıl daha iyi yöneteceğinizi anlamanıza yardımcı olabilir, böylece daha az beyin sisi yaşayabilirsiniz. (Terapi pahalıdır, ancak bunu değişken ölçekte uygulayan kurumları bölgenizde bulabilirsiniz.)

Şu anda en iyi halimiz olamayabileceğimizi ve bunun bir şekilde kontrolümüzün dışında olabileceğini kabul etmek önemlidir. Ancak, önümüzdeki haftalarda nelerin beynimizi beslediğini aklımızda tutabilirsek, önümüzdeki zorluklarla uğraşırken biraz netlik kazanmamıza yardımcı olabilir.

Çeviren: Nazlı Büşra Muratoğlu
Kaynak:  https://greatergood.berkeley.edu/article/item/is_your_brain_foggy_here_are_five_ways_to_clear_it

Facebook
Facebookta Paylaş
Twitter
Twitterda Paylaş
Twitter
E-Posta ile Paylaş
Whatsapp
Whatsappta Paylaş

ÖNCEKİ HAFTALAR